කෙටි කතාව (ඔහුද මමමය.........)

ජීවිතය කොතරම් සුන්දරදැයි රාමේශ්වරීට සිතෙන්නේ දැන්ය. තම කුසින් මෙලොවට බිහිකළ පුංචි දරු පැටියා කෙළිදෙලෙන් ගෙමිදුලෙහි සෙල්ලම් කරනු ඇයට පෙනෙන්නීය. පනිට්ටුව වසා තිබූ තල් කොළවලින් වියන ලද වට්ටිය ඉවත්කළ ඇය ඉන් වතුර ටිකක් වත්කර සෝදාගත් කෝප්පයකට කහට වතුර ටිකක් වත්කර පසෙකින් තැබූවාය. ලී පටි ගසා සකසන ලද රාක්කය අසලට ගිය ඇය සීනි බෝතලය අතට ගෙන එහි පියන ඉවත්කළාය. හැඳගෙන සිටි ඇඳුමෙහි අත්ල පිස දැමූ ඇය තම අත්ලට සීනි පුපුරක් දමාගෙන බෝතලයේ පියන වසා ආපසු එය රාක්කයෙන් තැබුවාය. ඉන් පසු කහට කොප්පය අනෙක් අතට ගෙන කුස්සියේ වූ එළිපත්තත මතින් දෙපා දිගහැර වාඩිවූවාය. තමන්ගේ එක් අතකවූ සීනි බිඳෙන් බිඳක් දිවගට ගත් ඇය එය සෙමෙන් සපන්නටවූවාය. කට පුරාම පැණි රස විහිදී මුළු ගතම ප්‍රබෝධමත්වෙද්දී ඇය කහට උගුරක් දෙකක් පානය කළාය. ඇගේ දෑස රැඳී තිබුණේ නිදහසේ සෙල්ලම් කරන තම කොළු පැටියා දෙසටය.

රාමේශ්වරී ජීවත්වූයේ මඩකලපුවට නුදුරු දමිළ ගම්මානයකය. ඇයගේ ස්වාමියාවූයේ සින්නයියාය. ඔහු ගොවිතැන්බත් කරමින් තම බිරිදත් දරුවාත් පෝෂණය කලේය. එක් කන්නයක ඔහු තම කුඹුරෙහි වී වගාකළේය. ඊළඟ කන්නයේ එළවළු වගා කළේය. වැසි සමය එළැඹෙනවිට තම නිවස අවටද ඔහු විවිධ භෝග වර්ග වගා කළේය. රජයෙන් ලැබුණු ආධාර හා සහනයන්වලින් උපරිම ප්‍රයෝජන ගැනීමට මේ යුවළ හැම මොහොතකම උත්සාහකළේය. රාමේශ්වරීගෙත් සින්නයියාගෙත් ජීවිත වගේම ඔවුන්ගේ පුංචි ගෙපැල නිරන්තරයෙන් ආලෝකමත් කළ පුංචි පහන් සිළුව වූයේ කුඩා සන්දනම්ය. ඒ ඔවුන්ගේ එකම දරුවාය. එකම වස්තුවය.

,අම්මා මං මේක ගන්නවා, යි කුඩා සන්දනම් පොල්කටුවක් අතට ගනිමින් කීවේය.

කල්පනා ලොවක පැටලී සිටි ඇය ඉන් මිදී තම දරුවා දෙස බලා හිස වැනුවාය. වචනයෙන් හෝ කිසිදු හඩකින් තමන්ට අනුමැතියක් නොලත් පුංචි සන්දනම්, ඇයගේ පිළිතුර කුමක්දැයි දැන ගැනීමට තමා යන ගමන අතරමඟ නතරකර ආපසු රාමේශ්වරී දෙස බැලුවේය. එවෙලෙහි ඔහු, ඇය අත්ලට දමාගෙන, ඩිංගෙන් ඩිංග දිවගෙහි සීනි තවරගන්නා සැටි දුටුවේය. සීනිවල රස දැනුනු කුඩා සන්දනම්ට තම මවතින් සීනි ඩිංගක් ගෙන කෑමට සිත්වූවේය. අතට ගත් පොල් කටුවද අතෙහි තබාගෙන තමන් කරා දිව එන දරුවා දෙස රාමේශ්වරී හැඟීමකින් තොරව හිස් බැල්මෙන් මෙන් බලා සිටියාය.

රාමේශ්වරීගේ ළගටම පැමිණි කුඩා සන්දනම් ඇයගේ මුහුණ දෙස මොහොතක් බලා සිට වහා පහත්වී ඇගේ අත්ලෙහි ඉතිරිවී තිබූ සීනි ස්වල්පය දිවගට ගෙන සපන්නට වූයේය. සිදුවන සිදුවීම කුමක්දැයි වටහා ගන්නට නොහැකිවූ රාමේශ්වරී ඒ සිදුවීමත් සමඟ සිහිනෙන් අවදිවූවක මෙන් කල්පනා ලොවින් ආපසු පියවි ලොවට පිවිසියාය.

,මොක්කද අප්පා .......

මයේ පැටියට තේති ඕනෙද?..., යි ඇය තම දරුවාගේ හිස සෙනෙහසින් පිරිමදිමින් ඇසුවාය.

මුවතුළ ඉතිරිව ඇති පැණි රස නිසා තවත් සීනි ඩිංගක් දිවගෑමට සිතූ දරුවා හිස ඉහලටත් පහලටත් වනා ඊට එකඟවූයේය. අතෙහි වූ නිවීගිය කහට කෝප්පයද අතැතිව එළිපත්තෙන් නැගී සිටි රාමේශ්වරී මිදුලේ කොනකට ගොස් නිවීගිය කහට වතුරටික ඉවතට විසිකර දැමුවාය.

,ආ..... එන්න..... එන්න.....

තේ ටිකක් බොන්න එන්න, යි ඇය තම දරුවාද කුස්සියට කැඳවාගෙන ගියාය. දරුවාගේ කෝප්පය සෝදා ඊට තේ කහට ටිකක් වත්කළ ඇය එයට බාගෙට තලන ලද ඉඟුරු කැබැල්ලක්ද දැමුවාය. සීනි දියකර බොනවාට වඩා සීනි සපමින් කහට බීමට දරුවා කැමති බව සිහිවීමෙන් ඇය කෝප්පයට දමන්නට ගිය සීනි හැන්ද තම දරුවාගේ අත්ලට දැම්මාය.

,මෙන්න තේ කෝප්පය...

ඇඟේ හලාගන්න එහෙම එපා හොදද?...,

තම අත්ලට දිව යොමු කළ දරුවා දිවගට සීනි ඩිංගක් ගෙන රස කරමින් සපන අයුරු බලා සිටි රාමේශ්වරී තමන් අතට ගත් සීනි අත්ලෙන් ටිකක්ද දරුවාගේ අතට දැම්මාය. දරුවාගේ අත්ලෙහි සීනි ප්‍රමාණය වැඩිවීමත් සමග ඔහුගේ මුහුණ මලක් මෙන් පිපෙන අයුරු ඇය තම නෙතගින් දුටුවාය.

,හෙමිහිට බොන්න....

වැඩියෙ සීනි කන්නත් හොඳ නෑ...., යි රාමේශ්වරී දරුවාට කීවේ තමන්ද නැවත වත්කර ගත් කහට කෝප්පය අතට ගන්නා ගමන්ය. දරුවා මහත් ප්‍රබෝධයෙන් සීනි ඇට එකින් එක සපමින් තේ වතුර බොන්නේය. ඔහු සීනි සපන විට සියුම් හඩක් ඊට අනුගතව ඔහුගේ මුවගින් නැගෙන්නේය. මුවගට කෝප්පය ළං කර දෙතොල උල්කරමින් තේ උගුරක් මුව තුළට ගත් කුඩා දරුවා එය උගුරෙන් පහළට ගිලින විට ඔහුගේ බෙල්ලෙහිවූ කුඩා උගුරු ඇටය ඉහල පහල යන සැටි ඇය දෑස නොසොල්වා බලා සිටියාය.

,මේ දරුවා නිසා අපි කොච්චර දුක් වින්දද?..

ඒ තරම් දුකක් වෙන කිසිම අම්මෙක් අප්පෙක් විඳින්න නැතිව ඇති, යි ඇය කල්පනා කළාය. තමන් ළඟ අද මෙසේ සතුටින් සිටින මේ දරුවා තමන්ට අහිමි වෙන්නටම ගියේ ය. ඒ වෙනුවෙන් තමන් එතෙක් උපයාගෙන සිටි සියළුම ධනය වැය කිරීමට සිදුවූවේය. ඒ කුමක් නැති වුවත් අද මේ දරුවා තමන්ගෙම දරුවෙක් ලෙස තමන්ගේ ජීවිත ආලෝකමත් කරමින් හිඳීම ගැන ඇය හදවතින්ම සතුටුවූවාය. තමන්ට උදව් උපකාරකළ සියළු දෙනාම සිහිවීමෙන්දෝ ඇගේ දෙනෙතින් ගිලිහුණු කඳුළක් දෙකොපුල දිගේ මිහිකත සොයා රූරා ගියේය. ඇයටත් නොදැනිම ඇය දරුවා දෙස බලාගෙන ඒ අතීතයට පියවර මැන්නාය.

දරුවාගේ වයස අවුරුදු තුන හමාරක් හතරක් තරම් වෙද්දී බෝහෝ කෙළිදෙලෙන් පසුවූ දරුවා එක දිනෙක හදිසියේම වෙනස්වූවේය. දරුවා කෙරෙහිවූ සෙනෙහස නිසාම සෑම අවස්ථාවකම ඇය තමන් අතින්ම දරුවාට බත් කැවුවාය. එක් දිනෙක ඇය දහවල් දරුවාට බත් කවන අදහසින් පිඟානකට බත් බෙදාගෙන තම දරුවාට කතාකළාය.

,පුතේ...... පුතේ.......

පුතේ..... පුතේ......

එන්න මං ඔයාට බත් කවන්න........... , යි ඇය කුස්සියේ සිටම තම දරුවාට නැවත නැවතත් කථා කළාය. ඒත් දරුවා ඇය කරා පැමිණියේ නැත්තේය. වෙනදා ඇයට තම දරුවාට මෙතරම් කතා කළයුතු නැත්තේය. වරක් හෝ දෙවරක් කථා කළ සැණින් ඔහු තමා අභියසට දිව එන්නට පුරුදුව සිටියේය. ඒත් මෙදින තමන් මේතරම් වේලා කතා කරද්දීත් මේ දරු පැටියා තමන් කරා නොඑන්නේ මන්දැයි ඇය සිතුවාය. ඒ සමගම හදවතට නැගී ආ බියකින් ඇගේ මුළු සිරුරම ගැහෙන්නට වූවාය. ක්ෂණිකව මුළු සිරුරම වෙලාගත් බියකින් ඕ ඒ මේ අත දිව ගියාය.

ෂාමි කඩවිලේ.....

කෝ......මගේ දරුවා....

ඇයි මෙච්චර කතා කරත් බත් කන්න එන්නෙ නැත්තේ....෿ ඇය වහා තම දරුවා සොයා ගෙ තුළ හා ගෙවත්තේ සැම තැනටම දිවගියාය. ඇයගේ සිතට දැනුණු බිය සිතින් අතුරුදහන් වූයේ දරුවා සිටින බව දැනගත් පසුවය. මේ වන විට පුංචි සන්දනම් මිදුලේ කොනක තිබුණු මල් පඳුරක් යටටවී කල්පනා කරන ඉරියව්වකින් සිටියේය. තම මවවත් තමන් කරා එනු ඔහු නොදුටුවේය. ඔහුට නොදැණුනේය. රාමේශ්වරීගේ හඩ නොඇසෙන්නට තරම් කල්පනා සාගරයක දරුවා අතරමංවී සිටියේය. දරුවා දුටු විගස රාමේශ්වරී සිටි තැනම නතරවූවාය. දරුවා කරන්නේ කුමක්දැයි ඕ බලා සිටියාය. සෙවනට හිඳගෙන සිටි මල් පඳුරේ අත්තක් අල්ලාගෙන හිස් අහස දෙස බලාගෙන දරුවා සිටියේය. දරුවාගේ මුහුණේ බැරෑරුම් බවක් දිස්වූවේය.

ර්‍ණමේ තරම් පුංචි දරුවෙක්ට මොනවද මේ තරම් කල්පනා කරන්නට තියෙන්නේ.....෿ යි රාමේශ්වරී තම දරුවා දෙස බලාගෙන සිතුවාය.

පුතේ.........පුතේ......

මයෙ කොලු පැටිය මොනවද මෙතෙන්ට වෙලා මේ කල්පනා කරන්නේ......

එන්න බත් ඩිංගක් කවන්න.....

කෝ.... එන්න එන්න....෿ යි කියමින් රාමේශ්වරී කුඩා දරුවා ළඟට ගියාය.

කිසිම හැල හොල්මනක් නැතිව කල්පනා ලොවේ අතරමංව සිටි සන්දනම් රාමෙස්ශ්වරීගේ හඩින් ගැස්සුනේය. හඩ ආ දෙස බැලූ ඔහු රාමේශ්වරී දෙසට හෙලුවේ කිසි දිනෙක දැක නොමැති අයෙක් දෙස බලන ආකාරයේ නුපුරුදුම බැල්මකි. ඇයට සන්දනම්ගේ ඒ බැල්ම දරාගත නොහැකිවූවාය. කිසි දිනෙක දැක නොමැති දෙයක් දෙස බලන ආකාරයෙන් විශ්මිත දෑසින් සන්දනම් රාමේශ්වරීගේ මුහුණ දෙස බලා සිටියේය. මෙතෙක් දිනක් තම ඇකයෙහි සුරතල්වූ දරුවාගේ මුවගෙහි වෙනදා තිබූ කෙළිලොල් බව තුරන්වී තිබුණේය. ඒත් ඒ වෙනස නොහැඟුව ඇය තව ටිකක් දරුවා ළඟට ආවාය.

පුතේ.......

එන්න බත් කවන්න෿. යි නැවතත් කීවාය. මෙතෙක් වෙලා ඔවුන් කථාකළේ දමිළ භාෂාවෙනි. ඒ ඔවුන්ගේ උපන් භාෂාවය. ප්‍රදේශයේ පැවති යුධමය වාතාවරණය නිසා රාමේශ්වරීට පාසැල් අධ්‍යාපනයක් සඳහා යාමට නොහැකිවූවාය. ඒ නිසා උපන් දා පටන් දෙමාපියන්ගෙන් දායාදවූ භාෂාව හැර වෙනත් භාෂාවක් පිළිබඳ ඉගෙන ගැනීමට ඇයට මෙන්ම ඒ ප්‍රදේශයේ අනෙකුත් දරුවන්ටද නොහැකිවූවේය. එනමුදු මේ මොහොතේ රාමේශ්වරී සන්දනම්ට බත් කන්න කථාකළ පසු ඔහු රාමේශ්වරීට නොතේරෙන භාෂාවෙන් මොනවදෝ කියෙව්වේය. රාමේශ්වරීට එය නොතේරුනාය. ඒ නිසා රාමේශ්වරී සන්දනම්ගේ මුහුණ දෙස බලාසිටියේ ඇගේ මුහුණට නැගුණු ප්‍රශ්ණාර්ථයත් සමගින්ය. පුංචි සන්දනම් කථා කළේ සිංහල භාෂාවෙන්ය. රාමේශ්වරී සන්දනම් ඉදිරියේ කියන ලද දෙය නොවැටහුනු මේ දරුවා රාමේශ්වරීගෙන් මෙසේ ප්‍රශ්ණයක් ඇසුවේය.

කෝ...... මගේ අම්මා....෿

අම්මා යන්න තේරුණ නිසා රාමේශ්වරී සිතුවේ දරුවා තමාට ළඟට කතාකරනු කියාය. ඒ නිසා ඇය දරුවා වඩාගැනීමට ළඟට යාමට සැරසුනාය. නිවසේ සිටින විට හැඳගෙන සිටින සාරි පොටෙහි දෑත පිසදැමූ ඇය අඩියක් දෙකක් පෙරට ගොස් ඇගේ දෙ අත් දරුවාගේ කිහිලි අතරින් යැවීමට සූදානම්වූවාය. ඒ සමඟම දරුවා පස්සටවූවේය. තමා මේ දරුවා වඩානොගන්නා ලද අවස්තාවල් වලදී වඩාගන්නා ලෙසට තමාට ඇවිටිලි කරමින් තමා පසුපස දිව එන්නට පුරුදුව සිටි දරුවා මේ මොහොතේ ඊට එරෙහිව ඇත්තේය. ඒ නිසා ඇය පෙරට තැබූ පය ආපස්සට ගත්තාය. දරුවා වඩා ගැනීම සඳහා ඉදිරියට දික්කරනලද දෑත පසුපසට ආවේ ඉබේටමය. ආපස්සට ආ දෑත ඇගේ ඉනෙහි රැඳුනේද නිරායාසයකින්ය. රාමේශ්වරී තවත් මොහොතක් දරුවා දෙස බලා සිට, ඔහුගේ අතකින් අල්ලාගෙන ගෙතුළට කැඳවාගෙන ගියාය. ඒ යන අතර ද සන්දනම් කථා කළේ සිංහලය. ඔහු තව බොහෝ ප්‍රශ්ණ ඇගෙන් ඇසුවේය.

මේ කොහෙද.....?

ඔයා කවුද.........?

මේ කොහෙද මම ඉන්නේ..........?෿

සන්දනම් කියන ලද මේ කිසිම වදනක් රාමේශ්වරීට නොතේරුණාය. ඇය කළේ දරුවා කුස්සියට එක්කරගෙන ඇවිත් කුඩා බංකුවක් මත වාඩිකරවා තමන්ට හැකි පරිදි දරුවාගේ කුස පිරෙන තෙක් බත් කැවීමය. බත් කවන අතරතුරත් මේ දරුවා තමන්ට නොතේරෙන දේවල් කියවන බව ඇයට වැටහුනාය. ඇය තමන් ඉගෙන ගෙන ඇති භාෂාවෙන් දරුවාට කථා කළාය. මෙතරම් දිනක් ඇය දරුවා සමඟ කතා කළේ මේ භාෂාවෙන්ය.

ඇයි පුතේ......

ඔයා මොනවද මේ කියවන්නේ.....

මට මොකුත් තේරෙන්නෙ නෑනේ....෿ මේ වෙලාවෙදී රාමේශ්වරී කියන දේවල් දරුවාට නොතේරුනේය. ඔහු ඇගේ මුහුණ දෙස බැලුවේද ප්‍රශ්ණාර්ථයෙනි. ඉන් පසු ඔහු නැවතත් ඉහත අසන ලද ප්‍රශ්ණම ඇගෙන් ඇසුවේය. රාමේශ්වරීට මෙය සිතාගත නොහැකි ගැටළුවක්වූවාය. ඇය කියන දෙය දරුවාට නොතේරුනේය. දරුවාගේ මුවගින් ගිලිහෙන වදන් ඇයට නොතේරුණාය. මීට පැය කිහිපයකට පෙර මේ දෙදෙනාම කතා කළේ එකම භාෂාවය. දෙදෙනාගේම අදහස් දෙදෙනාටම හොඳින් තේරුණේය.

දෙයියනේ...

මේ දරුවට මොකක්ද අප්පා වෙලා තියෙන්නේ......෿ දරුවා තමන් හා විහිළුවට සෙල්ලමට හෝ හුරතලයට මෙසේ කරනු ඇතැයි ඇය මුලින් මුලින් සිතුවාය. ඒත් දැන් දැන් වනවිට එය විහිළුවක් නොවන බව ඇයට සිතෙන්නීය.

හිටිගමන් මේ දරුවට මොකද අප්පා උනේ ...

මොනවද මේ දරුව මගෙන් අහන්නෙ......

මොනවද මේ දරුවා මේ තරම් කියවන්නේ.෿ යි ඇය දස අතේ කල්පනා කලාය. තමන්ට තේරෙන ලෙස හැම අතින්ම කල්පනා කළාය. ඒත් ඇයට කිසිම අයුරකින් ඊට විසඳුම සිතාගත නොහැකිවූවාය.

උදෑසනම වත්තේ වැඩට ගිය සින්නයියා දහවල් කෑමට ගෙතුළට පැමිණියේ මේ වේලාවේදීය. පුතාගේ වෙනස්වීම පිළිබද දස අතේ කල්පනා කරමින් සිටි රාමේශ්වරීට තම සැමියා ගෙතුලට එනතුරුත් දැනගැනීමට නොහැකිවූවාය. වත්තෙ පිටියේ වැඩ පළවල නිරතව වෙහෙස මහන්සිවී කුසගින්නේ ගෙතුළට පැමිණි සැමියාට එක පාරටම දරුවාගේ වෙනස්වීම පිළිබඳ නොපැවසූ ඇය දරුවාට බත් කවමින් සිටි පිඟානද අතැතිව හිඳසිටි තැනින් නැඟී සිටියාය. අතෙහි වූ පිඟාන පසෙකින් තැබූ ඇය රාක්කයෙන් බෙලෙක් කොප්පයක් ගෙන ඊට කළෙන් වතුර එකක් වත්කළාය. සින්නයියා වෙනුවෙන් බෙදන ලද බත් පිඟාන අනෙක් අතට ගත් ඇය සින්නයියා ළගට පායුග එසෙව්වාය.

,අත සෝදාගන්න....෿ යි ඇය මුලින්ම වතුර කෝප්පය සින්නයියා වෙතට පිළිගැන්නුවාය. සින්නයියාද මහත් සෙනෙහසින් ඇයගේ මුහුණ දෙස බලා වතුර කෝප්පය දෑතින්ම ගෙන තම දකුණත සෝදාගෙන ඉතිරි වතුර ටිකෙන් වතුර උගුරක් කටටගෙන කිහිප වරක් සොලවා කට ද සෝදා දැම්මේය. ඉන් පසු වතුර උගුරු කිහිපයක් බීගෙන බීගෙන ගියේය.

හරිම මහන්සියි....෿ කියමින් රාමේශ්වරී වෙත පැමිණි ඔහු හිස් කෝප්පය ඇයගේ වමතෙහි තබන ගමන් ඇයගේ සුරතෙහි වූ බත් පිඟාන ඔහුගේ සුරතට ගත්තේය.

ගෙතුළට නොගිහින් ගෙපිලෙහිම වාඩිවී බත්පත කමින් සිටින සින්නයියා ළඟින් තවත් වතුර කෝප්පයක් තැබූ රාමේශ්වරී නැවතත් දරුවාට බත් කවන්නටවූවාය. වෙනදා මෙන් සෙනෙහසින් දරුවා තමන් අතින් බත් නොකන බව ඒ මොහොතේ ඇයට වැටහුනාය. දරුවාට කුමක් හෝ අසනීපයක් ඇති බවට ඇය සැක කළාය. සින්නයියා බත් කා අවසන් වන තුරු ඇඟිලි ගනිමින් බලා සිටි ඇය, ඔහු බත් කා අවසන් වන විටම ළඟට පැමිණියාය.

තව බත්ටිකක් බෙදන්නද?...෿ යි අසමින් ඇය ඔහුවෙත නැඹුරුවූවාය. හිස දෙපසට වනමින් එය ප්‍රතිකේෂ්ප කළ ඔහු, තමා විසින් බත් කා අවසන් කරන ලද ඉඳුල් සහිත පිඟාන ඇය අතට දුන්නේය. සින්නයියා විසින් දෙන ලද ඉඳුල් සහිත පිඟාන අතට ගත් ඇය ආපසුහැරී නිවසේ කුස්සිය දෙසට ගියාය. තමන් බත් කන අතර තම බිරිඳ දරුවාට කථා කරමින් බත් කවනු ඇසුණු දෙසට දෙසවන යොමා සිටි සින්නයියාටද දරුවා කියවන දේවල් කිසිවක් නොතේරුණේය. දරුවා සහ බිරිඳ අතරවූ කතා බහට දෙසවන් යොමු නොකළ සින්නයියා කුස ගින්න අධිකවූ බැවින් ආහාරගෙන නිමකළේය. ගෙතුළට ගෙනගිය පිඟාන සෝදා රාක්කයේහි තබා ආපසු තමන් ළගට පැමිණි බිරිඳගේ මුහුණ දෙස බැලූ ඔහුට ඇගේ මුහුණෙහි යම් වෙනසක් ඇති බව වැටහුනේය. ඒ දෑස තුළ විශාල ගැටළුවක සේයාවක් මතුවී තිබුණේය.

ඇයි.......... ?

කෝ.... පුතා......පේන්න නැත්තෙ මොකද?....

දැන් කොහෙද පුතා ඉන්නේ.....෿ යි අසමින් ගෙ තුළ බැලුවේය.

පුතා.....

අනේ ෂාමි......෿ ඇය මෙතෙක් වෙලා සිතේ සිරකර සිටි සියල්ල එකවරම ඇයගේ මුව තුළින් එළියට දමන්නට සැරසුනාය. ඒ නිසා ඇය කියන්න හදන කිසිවක් සින්නයියාට නොතේරුනේය.

ර්‍ණඇයි මොකද.....?

මොනවද අපේ දරුවට වෙලා තියෙන්නේ.........෿ යි හිඳගෙන සිටි තැනින් නැගිටිමින් වඩාත් විමසිලිමත්ව ඔහු රාමේශ්වරීගෙන් ඇසුවේය. එසේ අසන විට ඔහුගේ යුගත් රාමේශ්වරීගේ දෙවුර තරයේ අල්ලාගෙන සිටියේය.

පුතා දැං කියන කිසිම දෙයක් මට තෙරෙන්නෙ නෑනේ.......෿

අනේ ඔයාවත් කථා කරන්න බලන්න.....෿ යි ඇය සින්නයියා ඉදිරියේ පිංසෙන්ඩු වූවාය. ඇය කියන්නේ කුමක්දැයි සින්නයියාටද සිතාගත නොහැකි කරුණක්ය. ඒ නිසා තමන්ම දරුවා ළඟට ගොස් කථාකළ යුතුයැයි ඔහු සිතුවේය. සිතිවිල්ලත් සමඟ දෙපයට දැණුනු ශක්තියෙන් යන්ත්‍රයක් මෙන් ඔහු ගෙතුළට ගියේය. වෙනදා තමන් කෑමට ගෙදරට එන වේලාවට පෙරමඟ බලා සිටින පුතු තමන් දුටු සැණින් සිනහවකින් මුව පොඩිත්ත සරසා ගන්නා දරුවා තුළ හිටි ගමන් කුමක් හෝ වෙනසක් සිදුවී ඇති බව දරුවා දැකීමෙන් ඔහුට දැනුනේය. ඒ නිසා දරුවාට පියවර කිහිපයක් ඈතින් ඔහු නතරවුණේය. ටිකක් හෙමින් විපරමින් දරුවාගේ ළඟට ගියේය.

මගෙ පුංචි පැටියෝ ඔයා බත් කෑවද?...

කෝ බලන්න....෿ යි කියමින් සින්නයියා දරුවා තම දෑතට ගත්තේය. තමන් දෑතට ඔසොවාගත් මේ නුහුරු පුද්ගලයා දෙස නුහුරුම නුපුරුදුම බැල්මෙන් බලා සිටි පුංචි සන්දනම්,

ඔයා කවුද?....෿ යි සින්නයියාගෙන් ඇසුවේය.

කෝ මගේ අම්මා......

මං මේ කොහෙද ඉන්නේ.....෿ යි සින්නයියාගේ මුහුණ බලාගෙන ඇසුවේය. රාමේශ්වරීට මෙන් සින්නයියටද අම්මා යන්න වැටහුනද අනෙක් කිසිදු වචනයක් නොතේරුණේය. තම සුරතට වඩාගත් මේ දරු පැටියා කියවන්නේ මොනවාදැයි සින්නයියාද කල්පනාකළේය. උදේ තමන් වත්තේ වැඩට යද්දී තමන්ගේ මේ දරු පැටියා ඉතා හොඳින් තමන් සමඟ කතා කරමින් සිටියේය. දරුවා බහ තෝරන අවධියේ පවා තතන තතනා පවසන ලද වදන් තේරුම් ගැනීමට තමන්ට හැකිවූ බව ඔහු සිහිකළේය. ඔහුගේ දෙතොල් වියලී ගියේය. තමන්ට කිසිදු ආකාරයෙකින් වටහාගැනීමට නොහැකි වදන් මාලාවක් දරුවාගේ මවගින් ගිලිහෙන්නේය. ඒ කිසිම වදනක් තේරුම් ගැනීමට හෝ සිතා ගැනීමට පවා ඔහුට නොහැකිය. රාමේශ්වරී තමන්ට කියන්නට තැතනුවේ කුමක්දැයි ඔහුට දැන් හොඳහැටි තේරෙන්නේය. තම ළයට දරුවා තුරුළුකරගෙනම ඔහු තම බිරිඳ දෙසට හැරුණේය.

මොකද අප්පා මයේ දරුවට මේ වෙලා තියෙන්නෙ......෿යි රාමේශ්වරී තම දෙකම්මුල් දිගේ රූරා හැලෙන කඳුළු වැලින් යුතුව සින්නයියාගෙන් විමසුවේය.

ර්‍ණදන්නෙ නෑ......

කොයිකටත් දොස්තර කෙනෙක් ළගට යමුද?...෿ යි ඔහු රාමේශ්වරීගේ මුහුණ බලා ඇසුවේය.

හා.... අපි දෙන්නම යමු....෿ යි ඇය කීවාය.

ර්‍ණඔයා දරුවව ලෑස්ති කර ගන්න....෿ යි ඔහු තම අත වූ දරුවා ඇය අතට දෙමින් කීවේය. දරුවා තම අතට ගත් රාමේශ්වරී වතුර පනිට්ටුවක් මිදුලෙහි කෙළවරකට ගෙන ගොසු දරුවාගේ මුහුණ, අත්, පා හොඳින් සේදුවාය. ඒ අතරම ඇයත් මුහුණ අත් පා සෝදා ගත්තාය. ඉන් පසු ගෙතුළට ගිය ඇය අලුත් ඇඳුමක් බෑගයක් තුළින් ගෙන එය හොඳපිට පෙරලා දරුවාට ඇන්දවූවාය. පුයර ටින්එකේ උඩු පියන ඉවත් කළ ඈ ඉන් ටිකක් තම අත්ලට ගෙන දරුවාගේ මුහුණෙහි ඇතිල්ලුවාය. දරුවා ඇඳ මතින් වාඩිකරවූ ඇයද වෙනත් ඇඳුමක් බෑගය තුළින් ගෙන තමන් ඇඳසිටි ඇඳුම ගලවා දමා බෑගයතුළින් ගත් ඇඳුම ඇඟලා ගත්තාය. ඉන් පසු වෛද්‍ය වරයෙක් හමුවට නගරයට යාම සඳහා දරුවාගේ අතින් අල්ලාගෙන ගෙතුළින් එළියට පැමිණියාය. මේ වන විට සින්නයියාද ගමනට සූදානම්ව සිටියේය. රාමේශ්වරී මිදුලට පැමිණි විට සින්නයියා නිවසේ දොර හොඳින් වැසුවේය. ඉන් පසු දොරෙහි වූ යතුර ගෙන තම බඳපටියෙහි දවටාගත්තෙය. ඉස්තෝප්පු පඩියේ සිට සරම පිට පොට ගසා හැඳගත් ඔහු පහත්වී දරුවාද සුරතට වඩාගෙන රාමේශ්වරීද පෙරටුකොටගෙන වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථානයකරා පා ගමණින්ම යන්නටවූවේය. ඔවුන් එහි යන විට වෛද්‍යවරයා පැමිණ සිටියේ නැත. එබැවින් වෛද්‍යවරයා පැමිණෙන තෙක් රැඳී සිටීමට ඔවුන්ට සිදුවිය. රෝගීන් කිහිප දෙනෙක් වාඩිවී සිටි බංකුවේ කොණක ඔවුන් වාඩිවූවෝය. කතා බහකින් තොරව ටික වේලාවක් සිටිනවිට වෛද්‍යවරයා පැමිණි බව සේවිකාවක් කීවාය. ඔවුන්ට පෙර පැමිණ සිටි අය බෙහෙත් ගන්නාතුරු පෝලිමේ සිටින්නට ඔවුන්ට සිදුවිය. බිත්තියේ ගසා තිබූ විවිධ වූ දැන්වීම් සියල්ලම කිහිපවාරය බැගින් සින්නයියා කියෙව්වේය. බිත්තියෙහිවූ ඔරලෝසුවෙන් වේලාව බැලූ වාර ගණනද අමතකය. බොහෝ වේලාවක් පෝලිමේ සිටි පසු ඔවුන්ගේ වාරය පැමිණියේය. දැන් තමන් ඉදිරියේ ඇත්තේ කොළ පාට ඝණ රෙද්දකින් ආවරණය කරන ලද දොරටුවයි.

ඇතුළට එන්න....෿යි වෛද්‍යවරයා අසල සිටි සේවිකාව කතා කළේය. රාමේශ්වරීද සමඟින් ඔහු දරුවා වඩාගෙනම වෛද්‍යවරයාගේ කාමරයතුළට ගියේය.

වාඩිවෙන්න..෿යී වෛද්‍යවරයා පුටුවක් දක්වමින් කීවේය. සින්නයියා පුටුවෙහි වාඩිවූයේ දරුවා තම ඔඩොක්කුවට ගනිමින්ය. සින්නයියා දෙසත් අතෙහිවූ දරුවා දෙසත් බැලූ වෛද්‍යවරයා,

බෙහෙත් ගන්නෙ කාටද?...෿යි ඇසුවේය.

අනේ දොස්තර මහත්තයෝ මේ දරුවා කථා කරන්නෙ නෑ....

ලෙඩක්ද දන්නෙ නෑ..෿ යි සින්නයියා කීවේය. ඒ අනුව වෛද්‍ය වරයාද තමන්ට හැකි උපරිම අයුරින් දරුවා හොදින් පරීක්ෂා කළේය.

මේ දරුවට එහෙම අසනීපයක් නෑනේ.... මොකකටහරි බයවුනාද දන්නෙනෑ.... කම්පනයක් වෙන්නත් පුළුවන් කොහොමඋනත් ටිකදවසක් යනකොට හරියයි... ළමයගැන ටිකක් විපරමෙන් ඉන්න දැනට බෙහෙත් ඕනිනෑ...෿ යි වෛද්‍යවරයා දරුවාගේ දෙමාපියන්ට කීවේය.

නෑ.... නෑ.... අද දවල් ඉඳන් දරුව කියන කිසිම දෙයක් අපිට තේරෙන්නෙ නෑ...෿ යි ඔවුන් නැවතත් කීවේය.

මේ පොඩි දරුවනේ පස්සෙ හරියයි. ටිකක් ඉවසන්නවෙයි....෿ වෛද්‍ය වරයා කීවේ තමන්ට තව බොහෝ රාජකාරී ඇති බැවිනි. වෙනත් කළයුතු දෙයක් නොමැති බැවින් සින්නයියත් රාමේශ්වරීත් තම දරුවා රැගෙන ආපසු නිවසට ආවෝය. වෛද්‍යවරයා ඉදිරියේ දරුවා කිසිම වචනයක් කථාකළේ නැත. ඔහු කියන කිසි දෙයක් සින්නයියටවත් රාමේශ්වරීටවත් තේරුනේ නැත. ඔවුන් කියන කිසි දෙයක් සන්දනම්ට තේරුනේද නැත. මේ නිසා දෝ සන්දනම් කිසිදු කථාවකින් තොරව නිහඩව කාලය ගත කිරීමට පෙළඹුනේය. දරුවාගේ මෙම නිහඩ බව රෝගයක් සේ සැලකූ සින්නයියත් රාමේශ්වරීත් තමන් සතු හැම මුදලක්ම වියදම් කරමින් අසන අසන හැම දෙනාම හොඳයි හොඳයි කියන හැම වෛද්‍ය වරයෙක් කරාම දරුවා රැගෙන ගියෝය. ඔවුන්ට කළ හැකිව තිබුණේ එපමණකි.

මේ දරුවට කිසිම කථනාබාධයක් නෑනේ....

කිසිම ලෙඩක් නෑ.....

කථා කරන්න බැරිවෙන්න කිසිම හේතුවක් නෑ...

සමහරවිට ලොකු කම්පනයක් ඇතිවෙලා වෙන්න පුළුවං....

ඒක ටික කාලයක් යනවිට හරියන්න පුළුවං....

බොරුවට බෙහෙත් දීල වෙන ලෙඩක් හැදෙයි .......෿ සෑම වෛද්‍යවරයෙක්ම පාහේ එසේ කීවේය. දැන් සින්නයියටත් රාමේශ්වරීටත් තම දරුවා වෙනුවෙන් කළයුතු දෙයක් නැත. ඉඳ හිට හෝ දරුවා කථා කරනු ඇසෙන්නේය. ඒත් ඒ කිසිවක් තමන්ටවත් තම ස්වාමියාටවත් තේරුම් ගැනීමට නොහැකිය. දරුවා කථා නොකරම හැරියේය. ගොළුවන්සේ මුළු දවසම ගත කිරීමට රාමේශ්වරීට සිදුවූවාය. අතමිටෙහි මුදල් හිඟ වන නිසා සින්නයියාද යමක් හම්බකරන් එන්නට නිවසින් පිටව යන්නේය. දරුවා මොනවා හෝ කියවන්නේනම් හිතට දුකක් නැත්තේය. නොතේරෙන දෙයක් වූවාට කමක්නැත. පාළුව කාංසිය හෝ එමගින් දුරුකරගත හැකිය. දරුවා දෙස බලන බලන මොහොතක් පාසා හදවතට නැගෙන්නේ අපිරිමිත දුකකි. ත්‍රස්තවාදයෙන් නැගෙනහිර පළාත මුදාගත් පසු සින්නයියත් රාමේශ්වරිත් එකම වහලක් යට අළුත් ජීවිතයක් ආරම්භ කළේ නිදහසේ අරුනැල්ල සමගිනි. තම ගේ පැල එළිය කල මේ පුංචි දරුවා රාමේශ්වරීගේ කුසට පැමිණි බව දැනගත් මොහොතේ සින්නයියට රටක් රාජ්‍යක් පහලවුනා හා සමවූවේය.

මගේ පැටියා හොඳට බලාගන්න ඕනි... හොඳද...

මොනවද ඔයාට කන්න එහෙම ඕනි කියන්න.... කියන්න....

මං ගෙනත් දෙන්නම්....෿ ඔහු තමා දෙස මහත් සෙනෙහසින් බලමින් පැවසූ හැටි ඇයට සිහිවූවාය.

හා..... හා...... ඔය වගේ බර වැඩ එහෙම කරන්නෙ නෑ ආයෙත්.....

ඒ වගේ වැඩ තියෙන වෙලාවට මට කියන්න ඕනි හොඳද ?.....

මට කතා කරන්න.....෿

සින්නයියා එහෙම කියමින් සෑම වෙලාවෙම රාමේශ්වරීව පරෙස්සම් කළේය. නූපන් දරුවාටත් තමන්ටත් අපමණ ආදරයක් දැක්වූ සින්නයියා ඒ ආදරය නිසාම තමන්ව රැකගැනීමට ඉතා ආදරණීය සැරවැර කිරීම් කරන බව ඇය දැන හුන්නාය. සින්නයියාට පමණක් නොව තමන්ද මේ දරුවාට කොතරම් සෙනෙහසක් දැක්වූවාදැයි ඇය කල්පනා කළාය. ඇය දිනක් දෙකක් පමණක් නොව ඉඩ ලද හැම මොහොතෙම දරුවාට වැළඳුණු මේ අමුතු අසනීපය පිළිබඳ කල්පනා කළාය. දරුවා ඇගේ කුසට පැමිණි පසු ඇය සෑම විටම දරුවා කෙරෙහි සිතුවාය. තමාට වඩා දරුවාගේ පෝෂණයට අවශ්‍ය දේවල් සකස්කරගෙන කෑමට පටන් ගත්තාය. තමන්ට අවශ්‍යයයි හැඟුණු හැම දෙයක්ම සින්නයියා තමන්ට පුළුවන් ආකාරයට ගෙනැවිත් දුන් බවද ඇය අපරිමිත දයාවකින් යුතුව සිහිපත්කළාය. ටිකෙන් ටික කුස ඉදිරියට නෙරා එද්දී දරුවා පිළිබඳ සෙනෙහසද පුර පසෙහි සඳ මෙන් හදවතෙහි මෝරන්නට වූවාය. තම දරුවා පුතෙක් වුවද දියණියක් වුවද කවුරු වුවද මේ කුසේ දරාසිටින්නේ තමන්ගේ දරුවාය. ඒ දරුවා තම පණ මෙන් ආරක්ෂාකිරීමට ඇය හැම විටම කල්පනාකළාය. ඒ තමන්ගේ මෙන්ම සින්නයියාගේද ප්‍රාණය වූ බැවිනි. මොහොතින් මොහොත ඇය තම අතින් කුස පිරිමදින්නේ දරුවාගේ දැඟලිල්ලක් ඇත්දැයි දැනගැනීමටය. වරක් දෙකක් ඉහලටත් පහලටත් කුස පිරිමදින විට තම කුස තුළ සිටින දරුවා බඹරයක් වගේ රවුමට කර කැවෙන හැටි ඇයට දැනෙන්නීය. සමහරවිට සියුම් වේදනාවක්ද නොදැනුනා නොවේ. එනමුදු ඒ වේදනාව දරුවා කෙරෙහි ඇතිවූ සෙනෙහසින්ම දියවී යනු ඇයටද නොදැනුනාය.

ලෝකයේ ඕනෑම කාන්තාවක් පමණක් නොව තිරිසන් සතකු පවා දරුවෙක් මේ ලෝකයට බිහි කිරීමේදී විඳිනු ලබන වේදනාව විඳිමින් රාමේශ්වරීද තම දරුපැටියා මේ ලෝකයට බිහිකළාය. ඒ මොහොතේ ඇගේ දෙනෙතින් ගලා ගිය කඳුලැලි මහා සාගරය තරම්වූවාය. මහමෙර නුහුලනා තරම් වූ වේදනාවක් විඳිමින් දරුවා බිහිකළ පසු ඒ වේදනාව අමතක වන්නේ දරුවාගේ මුහුණ දැකීමෙන් පසුව පමණක්ය. ඇය තමන් මේ දරු පැටියා බිහි කිරීමේ දී ලත් ඒ අත්දැකීමද සිහිපත්කළාය. තම ළයට තුරුළුකර ගත් අසරණ කිරිකැටියාට තම තන පුඩුවෙන් කිරි උරා බීමට හැකියාවක් නොතිබුණේය. දකුණතින් දරුවා තුරුළුකරගෙන වමතින් තනපුඩුව සිඟිති මුවට තබා බින්දුවෙන් බින්දුව කිරිපොවන්නට ඇය මහත් වෙහෙසක් දැරුවාය. තම උත්සාහය සාර්ථක වූ බව ඇය දැන ගත්තේ දරුවාගේ මුව පොඩිත්තෙන් තම තන පුඩුව උරා බීමට පටන්ගත් පසුවය. කිරි රස මුවට දැණුනු පොඩිත්තා හරිම කඩිසර කමෙන් යුතුව කිරි උරා බොන දෙස රාමේශ්වරී මහත් සෙනෙහසින් යුතුව බලා සිටියාය. එක් අතක් තම පපුවට තබාගෙන සිඟිති දෙනෙත පියාගෙන කිරි උරා බොන තම සිගිත්තා ඇගේ අනාගතයම වූවේය. මේ දරුවා තමන්ගේත් තම ස්වාමියාගේත් අනාගතය ආලෝකමත් කරනු ඇත. තම නිවසේ පහන් සිළුව ඔහුය. ඒ නිසා ඔහු වෙනුවෙන් කළයුතු හැම දෙයක්ම කිරීමට ඇය අදිටන් කර ගත්තීය. එනමුදු දැන් ඒ සියල්ල ගලක හැපුණු වීදුරු පාත්තරයක් මෙන් සුනු විසුණු වී යන සෙයක පෙර ලකුණු පෙනෙන්නේය. ළඟක් වනතුරුම තමන් හා දොඩමලුවී කෙළිදෙලෙන් කථාකරමින් සුරතල් වූ තම එකම වස්තුව හිටිහැටියේම තමන්ටත් සින්නයියටත් නොතේරෙන වදන් තෙපලන්නේය. ඒ කිසිවක් තමන්ටවත් තම ස්වාමියාටවත් අසල්වැසියන්ටවත් අඩුම තරමේ මේ තම දරුවාගේ අසනීපයක් විය හැකියැයි සිතා දරුවා පෙන්වන ලද වෛද්‍යවරුන්ටවත් තේරුම්ගැනීමට නොහැකිවිය. වෛද්‍යවරු කිහිපදෙනෙක් ළගටම රැගෙන ගියත් දරුවාට අසනීපයක් නැතැයි ඔවූහූ පැවසුවෝය. දැන් දරුවා තමන් හා කථා කරන්නේම නැත. සින්නයියා සමග බථා බහ කරන්නේද නැත. දරුවා කතාකරවීමට කළ හැකි යමක් වේදැයි රාමේශ්වරීත් සින්නයියත් හැම විටම කල්පනා කළේය.

අපි පුතාව අරගෙන කෝවිලට යමුද?....෿යි එක දිනෙක සින්නයියා ගෙදරට ආ පසු රාමේශ්වරී කීවාය. තමන්ගේ එකම දරුවාගේ අසනීපය වෙනුවෙන් මේ දෙදෙනාටම කළ හැකිව තිබෙන කිරීමට ඉතිරිව ඇති එකම පිළියමද මෙය පමණක්ය. ඒ බව සින්නයියාටද වැටහුනේය.

කවද්ද අපි යන්නේ.....෿ යි ඔහු රාමේශ්වරීගෙන් පෙරළා ඇසුවේය.

හෙට බදාදා, අපි හෙට උදේම යමු.....෿ යි ඇය සින්නයියා අමතා කීවාය.

මොනවද ගෙනියන්න තියෙන්නෙ මල් එහෙම ඕනි නේද?....෿යි මිඳුල දෙස බලමින් සින්නයියා රාමේශ්වරීගෙන් විමසුවේය.

මල් ටිකක් නම් හොයා ගන්න පුළුවන්..

ඔයා ගමේ ඇවිදල පළතුරු ටිකක් හොයාගෙන එනවද?.....෿

හ්ම්....෿ යැයි කී සින්නයියා ඇඳ විට්ටමේ තබා තිබූ තම තුවාය ගෙන ගෙල වටා දමා ගනිමින් නැගී සිටියේය. ගෙපිලට පැමිණ අහස දෙස බැලූ ඔහු මොහොතක් නතරව සිට මිදුලට බැස පිටත්ව ගියේය.

කැවිලි ටිකක් හැදුවනම් හොඳයි....෿ තමාටම කියා ගත් රාමේශ්වරී ගේ ලඟ හන්දියේ තිබූ කඩයට දිව ගියාය. කඩයට ගොඩවූ ඇය කැවිලි වර්ග කිහිපයක් සෑදීමට අවශ්‍ය පිටි සීනි හා තෙල් මිළදී ගත්තාය. කඩයේ සිට ආපසු නිවසට එන අතර අසල්වැසි කාන්තාවන් කිහිප දෙනෙක්ද තමන්ගේ අත්උදව්වට නිවසට කැඳවාගෙන ආවාය. හනි හනිකට කැවිලි වර්ග කිහිපයක් සාදා ගත්තාය. ඉන්පසු ඇය තම නිවෙස අවට නිවෙස් වලින් මල් වර්ග කිහිපයක්ද කවරයකට එකතුකර ගත්තාය.

අර තැඹිලි ගහෙන් ගෙඩියකුත් කඩා ගත්තනම් හොඳයි නේද?....෿ යි ඇය කීවේ සින්නයියා නිවසට පැමිණි පසුවය.

ර්‍ණඑකක් ඇතිද?....෿ යි ඇසූ ඔහු වහා ගසට නැඟ තැඹිලි ගෙඩියක්ද බොහෝ පරෙස්සමින් කඩා ගෙන ආවේය. තමා කඩාගෙන ආ තැඹිලි ගෙඩිය රාමේශ්වරී අතට දුන් ඔහු,

බුලතුත් ඕනි නේද?....෿ යි ඇයගෙන් ඇසුවේය.

හරි ..... හරි මම බුලත් ටිකක් වත්ත පහලින් කඩාගෙන එන්නම්....෿ පැවසූ සින්නයියා ගෙමිදුලට බසින ගමන්,

කපුරු හඳුන්කූරු එහෙමත් ඕනිද?....෿ යි ඇසුවේ බුලත් කඩාගෙන ආපසු එන ගමන් කඩයටද ගොඩවැදී අනෙක් අඩුපාඩුද ගෙනඑන්නටය.

ඔව්.... ඔව් පහන් තිර පැකට් එකකුත් ගේන්න.....෿ යි ඇය කුස්සියේ සිටම සින්නයියාට ඇසෙන සේ හඩගා කීවාය. පසුදා පාන්දරම දෙන්න දෙමාල්ලෝ තම ආදරණීය දරුවාද රැගෙන නගරය සමීපයේ වූ පුල්ලෙයාර් කෝවිලට ගියෝය.

මේ.... අර වට්ටියක් ගත්තනම් හරි.....

මේක ඇතිද?.....

ඇති ..... ඇති ..... කෝ දෙන්න.....

අර වතුර බේසමට කහ කුඩු ටිකක් දාල කලවම් කරන්නකො.....

කෝ දෙන්න.... මං ඔය ටික කහ වතුරෙන් සෝදල දෙන්නම්.....

හරි ..... හරි ඔයා සෝදල දෙන්න....

මම ඒ ටික වට්ටියේ අහුරන්නම්.....

ආ... මේ බුලත් ටික ඉස්සෙල්ල අහුරල ඉන්න...

වට්ටිය වටෙිට නැටි එන විදිහට අහුරන්න අන්න හරි.....

කෝ.... පළතුරුටික දෙන්න...... එක එක දෙන්න.....

ඔය කෙසෙල් ඇවරියේ උඩින් පෙත්තක් කපන්න.....

ඔය කලුපාට ටික කපපුවහම ඇති....

අනේ ඔයාම කපල දෙන්න......අනේ පුතා කොහෙද?......

පුතා අතන ඉන්නව.... මම පුතා දිහා බලාගෙන ඉන්නේ......

ආ... එහෙනම් මේ තැඹිලි ගෙඩිය අල්ලගන්න.....

නෑ........ නෑ..... ඕකේ ඇස්ස කපලම දෙන්න...

එතකොට ඒක වට්ටියේ තියන්න පුළුවන්නේ...

ආ..... මේක තියන්න.... කෝ කෙසෙල් ඇවරිය මට දෙන්න.....

මේ... මේ පළතුරු ටික තියපුවහම වට්ටිය හරි....

ඇයි පඩුරු තියන්නෙ නැද්ද ?

හා.....නේ අමතක උනා අනේ ඒ ටිකත් සෝදල දෙන්න...

නෑ..... නෑ..... ඔයාම මෙතනින් තියන්න.....

කෝ... දරුවත් එක්කරගෙන යමු කෝවිල ඇතුළට.....

හරි ඔයා පළතුරු වට්ටිය අතට ගන්න.....

හරි මං වට්ටිය ගන්නම් ඔයා ඉස්සරවෙන්නකෝ.....෿

තිදෙනාම කෝවිලතුළට ගියෝය. කුමන දේවතාවෙක් ඉදිරියට යන්නේ දැයි ඔවුන්ට සිතාගත නොහැකිය. කෝවිල වටේටම එක එක දේවතාවන්ගේ ප්‍රතිමාවන් සිත්තම්කර තිබුණේය. ඉදිරියෙන් ගිය රාමේශ්වරී ආපසු හැරී සින්නයියා දෙස බැලුවාය. ඒ බැල්මේ වූයේ කොයි දේවතාවා ළගට යන්නදැයි විමසීමය. සින්නයියාද පළතුරු වට්ටිය අතේ තබාගෙන වට පිට බැලුවේය.

කෝ...... ඔය කට්ටිය මෙහෙට එන්න....෿ යි කෝවිලේ කෙළවරකට වී සිටි පූජකවරයා පැවසූවෙන් ඔවුන් යාන්ත්‍රිකව මෙන් ඒ පූජකවරයා සිටි දෙසට ගියෝය.

කාටද? ඇයි මේ පූජාව තියන්නේ......෿ පූජකවරයා සින්නයියා දෙසත්, රාමේශ්වරී දෙසත් බලමින් ඇසුවේය.

මේ අපේ පුතාට......

ඇයි?.... පුතාට මොකද? අපල තියනවද?.....

අනේ..... කපු මහත්තයෝ මේ පුතා කථා කරන්නේ නෑ.... ඒකයි.....

දොස්තර මහත්තෙක්ට පෙන්නුවේ නැද්ද?.....෿ යි පූජකවරයා යළිත් සිනනයියාගේ මුහුණ දෙස බලමින් ඇසුවේය.

පෙන්නුවා..... දොස්තර මහත්තුරු කිහිප දෙනෙකුටම පෙන්නුවා ඒ අය ඔක්කොම කියනවා මේ දරුවට ලෙඩක් නෑ කියලා. ඒත් මේ දරුවා කියන කිසිම දෙයක් අපිට තේරෙන්නේ නෑ. දැන් අපිත් එක්ක කථා කරන්නෙත් නෑ......෿යි සින්නයියා කියාගෙන ගියේය.

ලෙඩක් නැත්නම් මොකටද පූජාවල් තියන්නෙ අපලතියෙනවද දන්නෙත් නෑ නේද?...෿ යි ඇසු පූජකවරයා හුරුබුහුටි දරුපැටියා දෙස හොඳින් බැලුවේය. දරුවාට පෙනෙන්නට අසනීපයක් නැත්තේය. හොඳ සනීපෙට හැදුණු දරුවෙක් බව පෙනෙන්නට තිබෙන්නේය. ශරීරාබාධයක් නොවේ නම් කිසිවෙක්ට සොයාගත නොහැකි තේරුම්ගත නොහැකි මානසික ආබාධයක් විය හැකි බව පූජකවරයාට තේරුම් ගියේය. ඒ නිසා දරුවා සමඟ මිතුරුවීමටත් දරුවාගේ දෙමාපියන්ගේ සිත සැනසීමටත් සිතාගෙන යම් පූජාවක් කිරීමට පූජකවරයා කල්පනා කළේය.

කෝ.......

ඔය පූජා වට්ටිය මෙහෙට ගේන්න.....

ඔය කට්ටිය ඔක්කොම මෙහෙට එන්න.....

පූජකවරයා සින්නයියා අතින් මනාව පිළියෙල කර තිබූ පළතුරු වට්ටිය ගත්තේය.

දරුවා මේකට සාදු කියන්න....෿යි තමා අතට ගත් පූජා වට්ටිය දරුවා ළගට ගෙන යමින් පූජකවරයා කීවේය. පූජකවරයා පුංචි සන්දනම්ගේ ඉදිරියේ සිටගෙන පළතුරු වට්ටිය පහත්කරගෙන අල්ලාගෙන සිටියේය. සන්දනම්ගේ මතකය අළුත්වූවේය. ඔහු කෝවිල්වලට ගොස් පූජාවන් පවත්වා තිබුණේය. හැබැයි ඒ මේ භවයෙදිනම් නොවුණේය. පෙර භවයේ මතකයෙන් ඔහු ප්‍රාර්ථනාවක් කරමින් පූජකවරයා අත වූ පළතුරු වට්ටියට වැන්දේය.

මගේ අම්මා ලඟට යන්න ලැබේවා.....෿යි වට්ටියට අත ගැසූ පුංචි සන්දනම් දොහොත්මුදුන් දී වඳින ගමන් තෙවරක් කීවේය. ඉතා සියුම්ව තීක්ෂණ දෙනෙතින් දරුවා දෙස බලා සිටි පූජක වරයාට දරුවා තොල් මතුලමින් නමුත් දැඩි අධිෂ්ඨානයකින් කියූ දෙය තේරුම් ගැනීමට මොහොතක් ගත වූයේය. පූජකවරයා මේ ද්‍රවිඩ දරුවාගෙන් එවන් වදනක් බලාපොරොත්තුවූයේ නැත.

ම්...... සිංහලෙන් නේද එහෙම කිව්වේ....෿ පූජකවරයා තමාටම කියා ගත්තේය. පූජකවරයාද සිංහල ගම්මානයක සිට මෙහි පැමිණ පදිංචිවූවෙක්ය. ඒ නිසා පූජකවරයාටද සිංහල භාෂාව කථාකළ හැකිවූවේය. සින්නයියා දෙසත් රාමේශ්වරී දෙසත් ජයග්‍රාහී ලෙස බැලූ පූජකවරයා තමන් අනුමානකරන දෙය එකවරම ඉදිරිපත් කිරීමට නොසිතුවේය. මෙය නිවැරදිවම තහවුරුකරගත යුතුය. එයට දරුවා තමන් සමඟ යහළු කරගත යුතුය. ඒ නිසා පූජකවරයා කලබල නොවී දරුවා යහළුකරගන්නා ක්‍රමයක් කල්පනා කලේය. තමන් දන්නා ද්‍රවිඩ ගාථාවන් මෙන්ම සිංහල ගාථාවන්ද හඩනගා ගායනා කලේය. තමන්ට හැකි උපරිම මිහිරි ආකාරයට ඔහු දෙවියන් උදෙසාම නොව තමන් ඉදිරියේ සිටින සියළු දෙනාගේ සිත් ගන්නා අයුරින් ගායනා කලේය. සිංහල ගාථා ගායනාකරන අතර දරුවාගේ ස්වභාවය සියුම්ව නිරීක්ෂණය කලේය.

හ්ම්...... සිංහල ගාථා කියනකොට දරුවාගේ හොද ප්‍රතිචාරයක් තියෙනවා.....෿යි ඔහු තමාටම කියා ගත්තා මිස කිසිවෙකුටවත් කීවේ නැත. දීර්ඝ වේලාවක් පූජාව පවත්වා එම පූජාවේ කටයුතු අවසන් කළ පූජකවරයා පූජා වට්ටියේ ඉතිරි රස කැවිලි, පළතුරු ආදී බැතිමතුන් කෑමට ගන්නා දේවල් දරුවාගේ අතට දුන්නේය.

ආ.... පුතාට මිදි පොකුරක්....෿යි පළතුරු වට්ටියේවූ මිදි පොකුර ගෙන සන්දනම්ගේ අතට දෙන ගමන් පූජකවරයා කීවේ සිංහල භාෂාවෙනි.

ස්තූතියි......෿ වහා පිළිතුරු දුන් සන්දනම් එය අතට ගත්තේය.

ඔයාගෙ නම මොකක්ද?....෿යි තමන්ට පෑදුණු පොට ඔස්සේ තවත් දුර යාමට කල්පනා කළ පූජකවරයා සන්දනම්ගෙන් ඇසුවේය.

මගේ නම විජේදාස එස්.ජී.෿යි සන්දනම් කීවේය. මෙම ද්‍රවිඩ දරුවා සිංහල නමක් කියන්නේය. ඔහු කථා කරන්නේ සිංහල භාෂාවය. මේ වයසට ඔහු කොහොමද එහෙම ඉගෙන ගන්නේ. පූජකවරයාට මෙය ගැටළුවක් වුවද මෙම ගැටළුව නිරාකරණය කිරීමට හැකි සෑම පියවරක්ම ගත යුතුයැයි ඔහු අදිටන් කර ගත්තේය. සින්නයියා දෙසට හැරුණු පූජකවරයා ඔහුට තමා ළගට එන ලෙසට ඉඟිකළේය.

දරුවට මොකක්ද තියෙනව කිව්ව ලෙඩේ...෿ ඔහු සින්නයියාගෙන් නැවතත් ඇසුවේය.

අපේ දරුවා කියන දේවල් අපිට තේරෙන්නෙ නෑනේ......

එයා හිටි ගමන් මොනවද කියවනව...

අපිට ඒවා කිසිම දෙයක් තෙරෙන්නෙ නෑ.....෿යි සින්නයියා කීවේය.

දරුවට කථාකරන්න බැරි ලෙඩක් නෑ......

මේ දරුව කථා කරන්නෙ සිංහල භාෂාව....... ඔයාලට සිංහල භාෂාව කතා කරන්න බැරි නිසා තේරෙන්නෙ නෑ. මේ දරුව මේ වයසට සිංහල භාෂාව කොහොම ඉගෙන ගෙනද කියන්න මම දන්නේ නෑ......, යි පූජකවරයා තමන්ට වැටහෙන තරමින් ගැටළුව සින්නයියට තේරුම් කර දීමට උත්සාහ කලේය.

ඒ කොහොමද කපු මහත්තයෝ එයා කොහොමද වෙන භාෂාවක් ඉගෙන ගත්තේ....෿යි සින්නයියා වට පිට බලමින් පූජකවරයාගෙන් නැවත නැවතත් විමසන්නටවූයේය.

කලබල වෙන්න එපා..

අපි හෙමිහිට හොයල බලමු.....෿ පූජකවරයා කීවෙන් සින්නයියා නිහඩවූවේය. ඉන් පසු සින්නයියාටත් රාමේශ්වරීටත් එතැන නැවතී සිටින්නට හිසින් සංඥාකළ පූජකවරයා සන්දනම්ගේ අතින් අල්ලාගෙනම කෝවිල් මිදුලට ගියේය.

පුතාගෙ ගම කොහේද?....෿ යි ඔහු ඉතා දයාන්විතව කුඩා සන්දනම්ගෙන් ඇසුවේය.

මම බළන්ගොඩ.... බළන්ගොඩ බෙලිහුල්ඔය කියන ගමේ.....෿යි දරුවා නොපැකිලව පිළිතුරු දුන්නේය. ඉන් නොනැවතුනු ඔහු,

මම යුද්ධ හමුදාවෙ හිටියේ යුද්දෙදි මට වෙඩි වැදුන මතකයි....

මේ මෙතෙන්ට...෿යි ඔහු තමා හැඳ සිටි කමිසය ඔසොවා ළය පෙදෙස පෙන්නුවේය.

ඇත්තමයි,......෿ උඩට ඔසවන ලද කමිසය අතරින් දරුවාගේ ළය දෙස බැලූ පූජකවරයාට දරුවාගේ ළයේ එක තැනක තරමක් ලොකු උපන් ලපයක් තිබෙනු පෙනුනේය.

මට මගේ අම්මා තාත්තා බලන්න යන්න ඕනි..෿යි සන්දනම් පූජකවරයාගේ මුහුණ දෙස එක එල්ලේ බලාගෙන කීවේය.

හරි ...අපි ඔයාගෙ අම්මා බලන්න යමු....

ඒත් අපිට යන්න පාර හොයාගන්න ඕනි නේද?.....෿

මම යන්න ඕනි පාර දන්නවා......

මාව එක්කං යන්න......

මම පාර යනකොට කියන්නම්.....෿ යි දරුවා කීවේය. දරුවා එසේ කීවද මෙතරම් කුඩා දරුවෙක් කියන දෙය සියයට සියයක්ම විශ්වාස කිරීමටද නොහැකිය. කෙසේ වෙතත් මේ දරුවාට තමන්ගේ වර්තමාන තත්ත්වය අමතකව ඇත්තේය. පෙර භවයෙක මතකයක් ඉස්මතුව ඇත්තේය. මිනිසාගේ දිවි ගමනේ දී මුහුණ දීමට සිදුවන දුක සැප හමුවේ මිනිසාට එළැඹෙන බොහෝ දුක් ගැහැටවලට ඔවුන්ගේ පිහිට පතා දෙවොලේ වැඩ සිටින දෙවියන්ට යාතිකා කිරීමට, අසරණ අහිංසක මිනිසුන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට තමන්ගේ මුළු ජීවිත කාලයම කැප කළ බව පූජකවරයා කල්පනා කළේය. තමන්ගේ ඉස - නිකට පැසුනේ මිනිසුන්ගේ විවිධ වූ අනන්ත අප්‍රමාණ වූ ප්‍රශ්ණයන් වෙනුවෙන් පිහිට, සරණ දෙවියන්ගෙන් ලබාදීමටය. එනමුදු මෙවන් ගැටළුවක් තම ජීවිතයේ අත්විඳීමට ලැබුණු ප්‍රථම අවස්ථාව මෙයයි. මේ දරුවාට කිසිදු රෝගයක් නැත්තේය. ඔහුට ඇත්තේ වෙනත් භවයෙක මතකයක්ය. තම ආගමත් සමඟ වෙනත් ආගම් පිළිබඳව ඉගෙනීමේ ආශාවෙන් හා අදහසින් කියවන ලද එක් පොතක මෙවන් වූ කථාවක් තිබුණු බව ඔහුට මතක් වූයේය.

එහෙනම් ඒ වගේ දේවල් ඇත්තටම තියෙනවා......෿ යි ඔහු සිතුවා මිස නොකීවේය.

කොහොම උනත් අර දෙන්නගෙන් අහන්නත් ඕනි....෿ පූජකවරයා සන්දනම්ට ඇසෙන සේ පැවසුවේය.

අනේ මම මගෙ අම්ම ලඟට එක්කන් යන්න....෿ ඔහුගේ එම ඉල්ලීම අතිශ්‍යයින්ම ආයාචනාත්මකවූවේය. සංවේදීවූවේය. වයෝවෘද්ධ පූජකවරයාට එය දරාගත නොහැකිවූවේය.

හරි ..... හරි...... මම ඔයාව ලඟදිම ඔයාගෙ අම්ම ලඟට එක්කන් යන්නම්..., යි පූජකවරයා තීරණාත්මකව කීවේය.

,ඔය ඇත්තටමද?.....,

ඔව් අපි අරගොල්ලන් එක්කත් කථා කරමු.....෿යි පූජකවරයා සින්නයියා හා රාමේශ්වරී පෙන්වමින් කීවේය.

ඒ ගොල්ලන් කවුද?.....෿ සින්නයියා හා රාමේශ්වරී පෙන්වූ පසු සන්දනම් පූජකවරයාගෙන් ඇසුවේය. ඒ තමන්ගේ මේ භවයේ දෙමව්පියන් බව අවබෝධකර දීමට පූජකවරයාට නොහැකිවූවේය. පූජකවරයා හා තමන්ගේ දරුවා ඉතා කුලුපගව කථා කරනු දුටු සින්නයියටත් රාමේශ්වරීටත් බලාපොරොත්තුවේ සියුම් ආලෝකයක් ඇතිවූයේය. තමන්ට තේරුම්ගත නොහැකි යම් භාෂාවක් දරුවා කථා කළද තමන්ට එය නොතේරීම ඔවුන්ගේ නෙතඟ කඳුළු ධාරා මතු කිරීමට සමත්වූවේය. පූජකවරයා තමන් දෙදෙනා දෙසට එනු දුටු ඔවූහු ඒ පෙර මඟට ගියෝය.

ඔයාලත් එක්ක වැදගත් දෙයක් කථා කරන්න තියෙනවා.....෿ යි පූජකවරයා කථාවට මුල පුරමින් කීවේය.

දරුව සනීප කරන්න පුළුවන්නං අපි ඕනි දෙයක් කරනවා...ඇත්තමයි....෿යි සින්නයියා කීවේ රාමේශ්වරීගේ මුහුණ දෙසද බලමින්ය. රාමේශ්වරීද තම හිස වනා එය තහවුරු කළාය.

මට තේරෙන විදිහට මේ දරුවගෙ මතකය වෙනස්වෙලා. සමහරවිට ඒක හදා ගන්නත් පුළුවන් වෙයි. හැබැයි ඊට කලින් මේ දරුවා කියන්නෙ ඇත්තද කියල බලා ගන්න මට ආසයි. ඔය ගොල්ලන් ඒකට මොකද කියන්නෙ....෿යි පූජකවරයා සින්නයියාගෙත් රාමේශ්වරිගෙත් මුහුණු දෙස වරින් වර බලමින් විමසුවේය.

අපි කොහොමද ඒක දැන ගන්නෙ....෿ යි සින්නයියා තම සිතේ ඇතිවූ කුකුස සමඟින් පූජකවරයාගෙන් ඇසුවේය.

දරුවා කියන දිහාවට අපි ගිහින් බලමුද? එතකොට දරුවා කියන්නෙ ඇත්තක්ද නැත්නම් බොරුවක්ද කියලා අපිටම බලා ගන්න පුළුවන්...෿ ඔහු කරුණු එකින් එක පැහැදිලි කළේය.

අනේ මොන දීපංකරේක යන්නද කපු මහත්තයෝ....

ඊටමත් අපි නොදන්න පළාත්වල නේද....෿ යි සින්නයියා කියවන්නටවූවේය.

ඒකට කාරි නෑ.....මේක අපේ රටනේ.... මොන දීපංකරේ ගියත් යන වියදම මම බලා ගන්නම්......෿ යි කපු මහත්තයා පුංචි සන්දනම්ගේ හිස අතගාමින් කීවේය. කපු මහත්තයා හා සින්නයියා අතර ඇතිවූ මෙම කතා බහට දෙසවන් යොමා සිටි රාමේශ්වරීට සින්නයියා කෙරෙහි අමනාපයක් ඇතිවූවාය. ඒ වෙන කිසිවක් නිසා නොව තම දරුවා වෙනුවෙන් මේ ගමන යාමට අදිමදි කිරීම හේතුවෙන්ය. ඒ නිසා තමන්ගේ සිතෙහි ඇතිවූ සැකය දුරුකර ගැනීම සඳහා රාමේශ්වරී කපුමහත්තයා සමීපයටම ආවාය.

මේ දරුව කියන දිහාවට ගියොත් අපිට දරුවව සනීපකරගන්න පුළුවන්වෙයිද? ....෿ යි ඇය කපු මහත්තයාගෙන් විමසුවාය.

සමහරවිට පුළුවන් වෙයි. ඒ කොහොමවූනත් දරුවා කියන්නෙ ඇත්තද කියල හරි බලාගන්න පුළුවන්නේ... නේද?...෿ යි ඔහු දෙදෙනාගෙන්ම ඇසුවේය. එම ප්‍රශ්ණයට දෙදෙනාම හිස වැනීමෙන් පිළිතුරු දුන්නේය.

එහෙනම් අපි කවදද මේ ගමන යන්නෙ.....෿ යි සින්නයියා කපු මහත්තයාගෙන් විමසුවේය.

ආයෙ කල් දම දමා ඉන්න ඕනි නෑ...

මම වාහනයක් කතාකර ගන්නම්....

මගේ වාහනෙන් උනත් ගියහැකිනෙ.....

හෙට උදේම පිටන්වෙමු....

දැන් ඔය ඇත්තොත් ගෙදර ගිහින් ගමනට ඕනිකරන දේවල් අරගෙන හවසම මෙහෙට එන්න..... දෙවි පිහිටෙන් අපිට උදෙන්ම ගමන පිටත්වෙන්න පුළුවන්....෿ යි කපු මහත්තයා කීවෙන් සින්නයියත් රාමේශ්වරිත් ආපසු නිවසට යන්නට සූදානම් වූවෝය. ඒ අතර කපු මහත්මයා පුංචි සන්දනම්ට කතා කළේය.

අපි හෙට උදේම ඔයාගේ අම්ම බලන්න යනවා....

ඔයා කැමතිද?....෿ යි ඇසුවේය. ඒ සමඟම සන්දනම්ගේ මුහුණ මලක් මෙන් විකසිතවන ආකාරය කපු මහත්තයා අපමණ දරු සෙනෙහසින් යුතුව බලා සිටියේය. දෙවොලක් ඉදිකරගෙන ජනී ජනයාගේ දැවෙන ජීවිතවලට යම් සහනයක් ලබාදීමටත් එමඟින් තම ජීවිතය ගැටගසා ගැනීමටත් තම තාරුණ්‍ය කැප කළ මේ වයෝවෘද්ධයා තම ජීවිතයේ හරිහම්බකරන ලද සියල්ලවුවද මේ දරුවා වෙනුවෙන් කැප කිරීමට සූදානම්වූවේය. ඒ තරම්ම ආදරයක් මේ දරුවා කෙරෙහි කපු මහතා තුළ ඇතිවී තිබුණේය. එයද දෛවෝපගත බැඳීමක් විය හැකිය. දරුවාගේ වෙනස භෞතික ලෝකයේ සාධකයන්ගෙන් පෙන්නුම් කිරීමට අපහසුවුවත් අදෘෂ්‍යමාන බලවේගයක ක්‍රියාවලියක් බව සනාථකර ගැනීමට යම් හැකියාවක් ලැබෙතැයි කපුමහතා කල්පනා කළේය.

අනේ මම කැමතියි...

දැන් උනත් කමක් නෑ....

මගේ අම්මා බලන්න මට යන්න ඕනි.....෿

දැන් යන්න බෑනෙ පුතේ....

අපි හෙට උදෙන්ම පිටත්වෙමු හොඳේ....෿

හා උදෙන්ම යමු.....

ඔයා මාව එක්කරගෙන යන්න.....

ඔයත් එන්න.....෿

තමන් දෙදෙනා සමඟ කතා නොකරන දරුවා කපු මහතා සමඟ ඉතා කුළුපගව අදහස් හුවමාරුකරගන්නා ආකාරය දෙස බලා සිටි රාමේශ්වරී ඒ බව සින්නයියාටද පෙන්නුවාය.

අර බලන්නකෝ.... අපේ පුතා කපුමහත්තයත් එක්ක කතා කර කර ඉන්නේ...෿

පුතා කියන ඒව කපු මහත්තයට තේරෙනවා....

අපිට තේරෙන්නෙ නෑනෙ.....

ඒක හින්ද පුතා කියන ඒව කරන්න අපි දන්නෙ නෑනෙ....

කපු මහත්තය කියන විදිහට අපි වැඩ කරමු.....

පුතා සනීපකරගන්නත් පුළුවන් වෙයි.....෿

අනේ එහෙනං කොච්චර එකක්ද?.....

මේ දරුව නැතිව මට ජීවත්වෙන්න බෑ.....

අපි කොච්චර සන්තෝසෙන්ද හිටියේ.....

අනේ ඒ කාලෙ ආයෙත් එනවනං.....නේද?....෿

ඔව් හැමදාම දුක් විඳින්න වෙන එකක් නෑනේ කන්දක් නැග්ගම පල්ලමකුත් තියෙන්න ඕනිනෙ.....෿ යි අවසානයේ සින්නයියා කීවේය. ඉන් පසු සින්නයියා හා රාමේශ්වරී කපු මහත්තයාගෙන් සමු අරන් සන්දනම්ද කැටුව තම නිවෙස බලා පිටත්ව ගියේ සවස්වන විට ගමනට අවශ්‍ය දේවල්ද රැගෙන ආපසු එන බවට පොරොන්දු වෙමින්ය.

සින්නයියා හා රාමේශ්වරී පුංචි සන්දනම්ගේ අතින් අල්ලාගෙන පියනගන දෙස බලා සිටි කපු මහතා ඔවුන් නොපෙනී ගිය පසු තම කුටියට ගියේය. තම අතවැසියෙක්ට කතාකළ කපු මහතා,

අපි හෙට උදේම ගමනක් යන්න හිතාගෙන ඉන්නවා....

අපේ වාහනේ හොඳට හෝදල බාසුන්නැහැට කියල පොඩ්ඩක් බලාගෙන එන්න.....෿ යි තම අතවැසියා අමතා කීවේය. කපු මහතා කියූ දෙයට හිස නවා ආචාරකළ එම පුද්ගලයා බිත්තියේ ඇණයක දවටා තිබූ වාහනයේ යතුරද රැගෙන පිටව ගියේය. අතවැසියා පිටවගිය පසු තම පොත් රාක්කය දෙස විමසිලිමත්ව බැලූ පූජකවරයා එහි වූ පොත් අතර තබා තිබුණු ශ්‍රී ලංකාවේ මාර්ග විස්තර සහිත සිතියමක් ගෙන තම උපැස් යුවලද පැළඳ එය පිරික්සන්නටවූවේය. දරුවා කියන ලද ගම්වල නම් සිහිකළ ඔහු ඒ ගම් පිහිටා ඇත්තේ කිනම් ප්‍රදේශයකදැයි පරීක්ෂා කළේය.

ම් .... බළන්ගොඩ....

ඔව්...... මඩකලපුවෙන් මොණරාගලට ගිහින් ඊට පස්සේ වැල්ලවාය පැත්තෙන් ආ.... මේ තියෙන්නෙ බළන්ගොඩ හරි.... කෝකටත් මේ සිතියමත් අරගන්න වෙනවා.....෿

තමන්ට ගෙන යාමට විශේෂ දෙයක් නැත්තේය. ඒ නිසා තුවායක් හා තවත් ඇඳුම් කිහිපයක් බෑගයට දමාගත් කපුමහතා එම බෑගයෙහි එක් සාක්කුවකට සිතියමද දමා ගත්තේය. ඉන් පසු සින්නයියලා එනතුරු මද විවේකයක් ගත්තේය. කපුමහතා විවේකීව දෙනෙත පියාගෙන සිටියද ඔහුගේ සිත අවදිව තිබුණේය. හෙට උදෑසනම යාමට සූදානම්වන ගමන පිළිබඳව කල්පනා කළේය. දරුවා පැවසූ අයුරින් මෙය බොරුවක් විය නොහැකිය. වයස අවුරුදු තුනක හතරක දරුවෙක්ට මෙසේ භාෂාවක් ඉගෙන ගැනීමටද නොහැකිය. එසේම තමන්ට පුංචි කාලේ සිටන්ම හුරු පුරුදුවූ භාෂාව අමතක කිරීමද කළ නොහැකිය. මව පියා නාඳුනනසේ එදිනෙදා කටයුතු සිදු කිරීම, හැසිරීම මේ වයසේ දරුවෙක්ට කිසිසේත්ම කිරීමට නොහැකිය. මෙසේ කල්පනා ලෝකයේ සැරිසරනවිට දවස ගතවෙනව කපුමහත්තයට දැනගන්නත් බැරිවුනා. තමන්ගේ නිවහන ඉදිරිපිට්න් කිහිපදෙනෙක්ගේ කට හඩවල් ඇසුණු බැවින් දැහැනින් මිදුණු ඔහු ආලින්දයට පිවිසියේය. ගමන් මළු කිහිපයක්ද අතැතිව සින්නයියා ගෙමිදුලෙහි සිටගෙන සිටියේය.

කෝ?... අනෙක් අය ආවේ නැද්ද?.....෿ යි කපුමහතා සින්නයියාගෙන් ඇසුවේය.

කඩේ ළඟ නැවතුනා.... අර එන්නෙ.....෿ යි නිවසට පිවිසුම් මාවත දැක්වීය.

ඇතුළට එන්න..... ඇතුළට එන්න....෿ යි කපුමහතා සියළුදෙනාම තම ගෙතුළට කැඳවීය. ඔවුන් ආ ගිය තොරතුරු කතා කරන අතර වාහනයද පැමිණියේය. රාත්‍රී ආහාරය ගන්නා වේලාව පැමිණෙනතුරු ඔවුන් හෙට දිනයේ යන්නට සූදානම් වන ගමන පිළිබඳ කතා බහ කළෝය. රාත්‍රී ආහාරයෙන් පසු ඔවූහු අළුත් බලාපොරොත්තුවක් ඇතිව නින්දට ගියෝය.

උදෑසනම අවදිවූ සියළුම දෙනා මහත් උනන්දුවෙන් අළුත් උදෑසනෙහි නව බලාපොරොත්තු පොදි බැඳ ගමනට සූදානම්වූහ. පූජකවරයා සමඟ පුංචි සන්දනම් ඉදිරිපස අසුනේ වාඩිවූවේය. සින්නයියා හා රාමේශ්වරී පිටුපස අසුන්වල වාඩිවූවෝය. මඩකලපුව නගරයට පිවිසි ඔවුන් මොණරාගල මාර්ගය ඔස්සේ ගමන්කළෝය. මොණරාගල සිට වැල්ලවායට ගමන්කලේ අතරමඟදී තේ පානය කිරීමෙන් ද අනතුරුවය. වැල්ලවාය බෙරගල බළන්ගොඩ රත්නපුර කොළඹ මාර්ගය ඔවුන් තෝරාගෙන තිබුණේය. ඒ අනුව වැල්ලවායේ සිට බෙරගල දක්වා වූ කඳුකර මාර්ගයේ ඔවුන් ගමන්කළෝය. බෙරගල පසුවී විනාඩි හතලිස්පහක පමණ කාලයක් ගතවන විට සන්දනම්ගේ නොසන්සුන් බවක් පූජකවරයාට දැනුණේය. ඒ අතර ඉදිරියේ මං සන්ධියක් වූවේය. වාහනය පැදවූ රියදුරා යා යුතු මාර්ගය කුමක්දැයි සිතමින් වාහනය පැදවූ වේගය අඩු කළේය.

ඔතනින් දකුණු පැත්තෙ පාර කොළඹට....

අර තියෙන්නෙ සමනල වැව පාර...෿ යි පුංචි සන්දනම් කීවේය. නමුත් එය තේරුණේ පූජකවරයාට පමණි. පූජක වරයාගේ මුහුණ දෙස බැලූ රියදුරාට යා යුතු මාර්ගය ඔහු තම හිසෙන් දක්වාලීය. ඒ අනුව වාහනය එම මාර්ගය ඔස්සේ දිව ගියේය. තවත් කිලෝමීටර් හතරක් පමණ වාහනය ඉදිරියට ගමන් කලේය. මාර්ගය දෙපස වූ කඩ කිහිපයකින් යුත් කුඩා නගරයක් ඔවුන්ට දිස්වූවේය. එම කුඩා නගරය පසු කරන විට පාරෙන් දකුණු පස වූ පල්ලියක් ද ඔවුන්ට දැකගත හැකිවූවේය. එම පල්ලිය පසුකර වංගු දෙකක් පමණ ඉදිරියට යන විට ඉදිරියෙන් බෙලිහුල්ඔය තානායම දිස්වූවේය. තානායමට ළංවන විට සන්දනම් කපු මහතා ඇමතුවේය.

අර අතනින් උඩට යන පොඩි පාර දිගේ යමු.....෿ ඒ අනුව වාහනය කොළඹ පාරෙන් අතුරු මාර්ගයකට පිවිසියේය. එය තරමක් දුෂ්කර පටු පාරකි. පටන්ගත් තැන සිටම ඇත්තේ කන්දය. වාහනය ඉතා සෙමෙන් එම කඳු පාරෙහි ගමන් කලේය.

අර පන්සලට එහායින් තියෙන වම් පැත්තෙ පාර දිගේ යමු....෿ යි කීවේය. රියදුරා වාහනය එම පාරටද හැරවූවේය. මඳ දුරක් කොන්ක්‍රීට් කරන ලද එම මාර්ගය දිගේ ගිය වාහනය සන්දනම්ගේ කීම අනුව දෙවටක් ඔස්සේ විහිදුණු ගුරු පාරක් දිගේ ගමන් කළේය. එය නිවෙසකට දිවෙන මාර්ගයක්වූවේය. පූජකවරයා සමඟ ඉදිරිපස අසුනේ වාඩිවී හොඳින් මඟ දෙපස බලමින් මාර්ගය විස්තර කරමින් ගමන්කළ පුංචි සන්දනම්ගේ මඟ පෙන්වීම අනුව වාහනය මේ පටු මාර්ගය ඔස්සේ නිවසක් දෙසට ගමන්කරන්නටවූවේය.

දිවා ආහාරය ගැනීමෙන් පසු කුස්සියටවී වළං පිඟන් සේදීමේ කටයුතුවල නිරතවී සිටි සුමනාවතීට තම නිවෙස දෙසට එන වාහනයක හඩ ඇසුනාය. තම නිවෙස පසුකර යන වාහනයක්දෝයි ඇය හොඳින් එම හඩට නැවතත් කන් දුන්නාය. එන්න එන්නම වාහනයේ හඩ ළඟ ළඟම ඇයට ඇසුනාය. ඒ නිසා ඇය වාහනය එන්නෙ තම නිවෙසටම බව තහවුරුකර ගත්තාය. සෝදන ලද පිඟාන රාක්කයෙන් තැබූ ඇය සෝදමින් සිටි පිඟාන කොරහතුළම තිබියදී හිඳ සිටි බංකුවෙන් නැඟී සිටියාය. තමා ඇඳසිටින චීත්ත පොටෙහි දෑත පිසිමින්ම ඇය පෑල දොරින් නිවස දෙසට එන මාවත දෙසට දෙනෙත යැව්වාය. මාවත දෙපස වූ කටු කම්බි ගැසීම සඳහා සිටුවන ලද පැලවැටෙහි ඉණි අතරින් කිරිපාට වෑන් රියක් තම නිවෙස දෙසට ඇදෙනු සුමනාවතී දුටුවාය.

මේ කවුරුන්විය හැකිද?......෿ යි සිතූ ඇය පෑලදොරෙහි එළිපත්තෙන් පැන මිදුලේ කොනකට ආවාය. වාහනයතුළ සිටින්නේ කවුරුන්දැයි දෙගිඩියාවෙන් ඇය තමා දෙසට ඇදී එන වාහනය දෙසටම දෑස දල්වා බලා සිටියාය. හතලිස් ඇඳිරිය නොවුනද තරමක් දුරින්වූ නිසා සහ අහසේ වූ දීප්තිමත් බව වාහනයේ ඉදිරි වීදුරුවට වැටී ඉන් පරාවර්තනය වන දීප්තිය ඇගේ මුහුණට වැටීම නිසා වාහනය ඇතුලේ සිටි අය කවුරුන්දැයි හඳුනා ගැනීමට සුමනාවතීට නොහැකිවූවාය. තරමක් සෙමෙන් සෙමෙන් ඉදිරියට වාහනය ඇදී එද්දී වාහනයේ ඉදිරි වීදුරුවෙන් මුහුණට පරාවර්තනය වන ආලෝකය අතරින් තමා දෙසට යොමුවී ඇති දෑසක් කරා ඇගේ දෑස යොමුවූවාය. එකිනෙකට පැටළුණු දෑස් තුළින් සංසාරගත හුරු පුරුදු බවක් මතුවුණේය. සුමනාවතී තම නෙත ගැටුණු ඒ නෙත් දෙක දිහාම බලා සිටියාය.

ම්.... හොඳට හුරු ඇස් දෙකක්.....෿ යි සිතූ ඇය තම දෑසට හමුවූ හුරු පුරුදු දෑස තවත් තහවුරුකර ගැනීමේ අදහසින් පියවර කිහිපයක් වාහනය දෙසට ළංවූවාය. වාහනයතුළවූ දෑසද සුමනාවතීගේ මුහුණ දෙසම බලා සිටියේය. වාහනය පසෙකට හැරවුවද එකට ගැටුණු දෑස් ඉවතටගත නොහැකිව එකටම පැටලී තිබුණේය. වාහනය සුමනාවතීගේ නිවස ඉදිරිපිට මිදුලේ නතරවූවේය. ඉදිරිපස දොර විවිරවූවේය. සුමනාවතීගේ දෑසට පැටළුණු දෑසට පෙර එක රුවක් බිමට බැස්සේය. එනමුත් ඒ දෙසට සුමනාවතීගේ දෙනෙත යොමු නොවූවාය. ඇයගේ දෙනෙත වට පිටාවේ කිසිම දෙයකට යොමු නොවුනාය. සුමනාවතීගේ දෙනෙතට පැටළුණු දෙනෙත වාහනයෙන් බිමට බැස්සේය. වචනයකින් හඩගා කියන්නට නොහැකි බොහෝ දේ ඉතා කෙටි වේලාවකින් දෙනෙත් අතරින් බැල්මෙන් හුවමාරුවූවේය. ඒ සමඟ සංසාරගත බැඳීමක මතකයන් වඩ වඩාත් ඉස්මතුවූවේය.

අ....ම්.....මේ.....

මගේ අ...ම්....මේ.....෿ යි එම දෑස හිමි මුවින් පිටවුණේය. ඒ සමඟම එම රුව සුමනාවතී වෙතට දිවආවේය.

පු....තා....

මගේ පු....තා....෿ යි අතීත මතකය යළි ඉස්මතුවීමෙන් දෑස ඉදිරියේ වූ සියළු සිතුවම් බොඳවී යද්දී ඇය තමා ඉදිරියට එන තම සංසාරගත පුතණුවන් වෙතට දිවගියාය. දරුවාගේ ශරීරප්‍රමාණය මේ මෑණියන් දුටුවේ නැත. ඇයට ඇගේ නෙතට ගොදුරුවූ ඒ දෙනෙත වටපිටාවේ හැම දෙයක්ම අමතකකර තිබුණාය. සංසාරයේ තමන්ට හොඳින් හුරුපුරුදු තමන්ගේ දරුවා ටික කාලයකට තමන්ගෙන් වෙන්වී හිඳ නැවත තමන්කරා පැමිණ ඇත්තේය. වසර ගණනකට පසු තමා සොයාගෙන පැමිණි තම දරුවාව සුමනාවතී දැඩි සෙනෙහසින් ළයට තුරුළුකර ගත්තාය. දරුවාද අපමණ සෙනෙහසකින් සුමනාවතිගේ ළයට තුරුළුවූවේය.

දිවා ආහාරය ගෙන මඳ වේලාවකින් සුමනදාස තම ගෙවත්තේ ඇවිදීමට ගියේය. ගෙවත්තේ සිටුවා ඇති පොල් පැළ කිහිපයක වල්පැල අතින් ඇද දමමින් සිටි ඔහුට තම නිවෙසට පිවිසෙන මාර්ගය දිගේ ඇදී එන වාහනයක හඩ ඇසුනේය. ඒ නිසා අතෙහිවූ වල්පැල පසෙකට දැමූ ඔහු ළිඳ ළඟට ගොස් ඉන් වතුර බාල්දියක් ගත්තේය.

වාහනයකින් අපේ ගෙදරට එන්නේ කවුද?.......෿ යි සිතමින් දෑත සොදාගත්තේය. ඉන් පසු බාල්දියෙන් වතුර දෝතක් ගත් ඔහු තම මුහුණද සෝදාගත්තේය. බාල්දියේ ඉතිරි වතුර ටිකෙන් දෙපා සෝදාගත් හෙතෙම ළිඳ අසලවූ රෙදි සෝදන ගල මතින් බාල්දිය මුණින් අතට නවාතබා නිවෙස දෙසට පියමංකළේය. සුදු පාට වෑන් රථයක් තම නිවෙස ඉදිරිපිට නතරකර තිබෙනු සුමනදාස ඈත සිටම දුටුවේය.

කවුද අර කට්ටිය....ම්.... පැහැදිලි නැහැ....

තව ටිකක් ළඟට ගියහම පෙනෙන්නෙ නැතෑ......෿ යි සිතූ ඔහු තම ගෙමිදුලට ළංවූවේය.

මේ කට්ටිය මට හුරු පුරුදු කට්ටියක්නම් නෙවෙයිනෙ.....

අර....අර.... දෙන්නම දෙමළ වගේ......

අරයනම් පූජකවරයෙක් වගේ ......෿ වාහනය දෙස බලා සිටි සුමනදාස තම ඉස්තෝප්පුව අසල සිටි සුමනාවතී හෝ පුංචි සන්දනම් හෝ නුදුටුවේය.

අම්මා කොහෙද අම්මා මෙච්චර කල් හිටියේ ...

ඇයි අම්මා මාව එක්ක යන්න ආවේ නැත්තෙ.....

මම කොච්චර දුකින්ද හිටියේ ....

මට එන්න පුළුවං කමක් තිබුණෙ නෑනේ.....෿ ඒ හඩට සුමනදාස එදෙස බැලුවේය. සුමනාවතීගේ තුරුල්ලටවී සිටින පුංචි දරුවා බැලු බැල්මට ද්‍රවිඩ දරුවෙකි. ඒත් හොඳින් සිංහල කතා කරන්නේය. සුමනාවතීද මේ දරුවා තුරුළුකරගෙන සිටින්නීය. ඇගේ මුහුණ දෙස බැලූ සුමනදාස ඒ දෙකොපුල දිගේ රූරා ගිය කඳුළු වැල් දුටුවේය. සුමනදාසට සිතාගත නොහැකිය. ඔහු වාහනයෙන් පැමිණි පිරිස දෙස බැලුවේය. ඒ අතර සිටි තරුණ දමිළ කාන්තාවද හඩන්නීය.

ඒ ළමයා අඩන්නේ ඇයි ?.....෿ සුමනදාස කල්පනා කළේය.

වාහනයේ පැමිණි පිරිස මේ වන විට වාහනයෙන් බිමට බැස තිබුණේය. පුංචි සන්දනම්ගේ හැසිරීම දෙස ඔවුන් බලා සිටියේය. ඒත් එක්කම මේ නිවැසි කාන්තාවද තමන්ගේ දරුවෙක් ලෙස සන්දනම්ව තුරුළුකරගෙන සිටින්නීය. කපුමහතාට කෙසේ වෙතත් රාමේශ්වරීට මේ සිදුවන දේවල් මොනවාදැයි සිතා ගැනීමට නොහැකිවූවාය. දස මාසයක් කුසේ දරාගෙන අපමණ දුකක් විඳ මේ ලෝකයට තම කුසින් බිහිකළ දරුවා වෙන කාන්තාවකට අම්මේ කියමින් තුරුළුව සිටින්නේය. තමන්ට දරුවන් හතර පස් දෙනෙක් සිටින්නේ නම් එයින් හෝ සිත හදා ගැනීමට හැකිවන්නේය. තම කුසින් ජාතක කර ඇත්තේ මේ පුංචි දරුවා පමණකි. ඔහු කුඩා කල බහ තෝරන වියේදී තමන්ට අම්මා කීවේය. නිතර දෙවේලේ තමන් හා හුරතල්වුනේය. මේ පුංචි දරු පැටියා කුඩාම කාලයේදී තම ළයට තුරුළු කරගෙන කිරි බින්දුවෙන් කිරි බින්දුව පෙවූ ආකාරය ඇය සිහි කළාය. යම්තන් හෝ දරුවාට රෝගී බවක් දැණුනුවිට ඔහු වෙනුවෙන් ඇය නිදිවරාගෙන රැය පහන් කළාය. ටිකෙන් ටික දරුවා ලොකුවන විට ඇය ඔහුට අමතර ආහාර හුරු කළාය. දරු සෙනෙහස මේ යැයි ඇය අත්වින්දේ මේ දරුවාගෙනි. දරුවා අසාමාන්‍ය ලෙස වෙනස්වනතුරුම ඇය ඔහු හා කෙළිදෙලෙන් ගත කළාය. දැනට මාස දෙකකට පමණ පෙර වූ සිදුවීම් ද දැන් සිදුවූ සිදුවීම් ලෙස ඇයගේ ඉදිරියේ මැවී පෙනෙන්නටවූවේය.

අයියෝ..... ෂාමි මේ මොකද අප්පා ?.....

මට මගේ දරුවා නැති වෙයිද?.....

මේ මොකද වෙන්න හදන්නේ.......෿ රාමේශ්වරී හඩා වැටුනාය. ඇයගේ මුවගින් ගිලිහුණු වදන් සුමනදාසටවත් සුමනාවතීටවත් නොතේරුණේය. සින්නයියාට සහ කපුමහතාට එය හොඳින් ඇසුනේය. සින්නයියා රාමේශ්වරීගේ අත තරයේ අල්ලාගත්තේය. කපු මහතාටද වෙන්නට යන්නේ කුමක්දැයි සිතා ගැනීමට නොහැකිවුනේය. සිදුවන සිදුවීම් දෙස ඔවුන් හැඟීමෙකින් තොරව බලා සිටියේය.

බොහෝ වේලාවක් සුමනාවතීගේ ළයට තුරුළුවී ඇගේ උර මඩලේ හිස හොවාගෙන සිටි දරුවා හිස ඔසොවා අවට බැලුවේය. ගෙමිදුලේ කෙළවරින් ළිඳට යන පාර අයිනේ නැවතී සිටි තම පෙර භවයේ පියා ඔහු හැඳිනගත්තේය.

තා....ත්.....තා.....

ම...ගේ.... තාත්තා දැංද ආවේ.....෿ යි අසමින් සුංචි සන්දනම් සුමනදාස අසලට ඇවිත් ඔහුගේ දෙපා මුල වැඳ වැටුණේය.

මේ මොකද මම තාත්තාවුනේ කොහොමද?....෿ යි සුමනදාස සිතුවේය. කුමක් හෝ වැරදීමක් විය හැකිය. තම දෙපාමුල වැඳ වැටී සිටි දරුවාගේ හිස අතගෑ ඔහු ඔහුගේ දෙවුරින් අල්ලා නැගිට්ටුවේය.

ඇයි තාත්තට මාව මතක නැද්ද?....෿ යි ඔහු ඇසුවේය. සුමනදාස කල්පනා කළේය. මේ වගේ පුංචි දරුවෙක් මීට පෙර දැක නැත. මොහුගේ වයස අවුරුදු තුනහමාරක් හතරක් විතර ඇති. ඒ නිසා ඉතා හොඳින් දරුවාගේ මුහුණ දෙස බලා සිටියේය. දෑසට දෑස එකට යාවුණේය. දරුවාගේ දෑසේ පතුළටම සුමනදාසගේ බැල්ම යොමුවුණේය.

මේ ඇස් දෙක නම් මට ටිකක් හුරුයි වගේ.... කොහේදිද?....෿ ඔහු කල්පනා කලේය.

මම විජේදාසනෙ......

තාත්තගේ ලොකු පුතා.....෿ යි පුංචි දරුවා සුමනදාසගේ මුහුණ දෙස බලාගෙන කීවේය. එක පාරටම සුමනදාසගේ උගුරේ යමක් හිරවූවා වගේ දැනුනේය.

,මේ පුංචි දරුවා දොඩවන්නේ මොනවාද?......, විජේදාස යනු තමන්ගේ ලොකුපුතා බව සැබෑය. ඔහු දැන් ජීවතුන් අතර සිටින බව කෙසේ විශ්වාස කරන්නද? මීට වසර හතරකට පමණ පෙර ඔහු මිය ගියේය. ඔහුගේ හමුදා විශ්‍රාම වැටුප මාසිකව සුමනාවතීගේ බැංකු පොතට ලැබෙන්නේය. මියගිය රණවිරු විජේදාසගේ සිව් වර්ෂපූර්ණය වෙනුවෙන් පසුගිය මාසයේ මහා දානමය පිංකමක්ද මේ නිවසේ සිදු කළේය. ඒ නිසා තමා ඉදිරියේ සිටින කුඩා දරුවාගේ මුවගින් ගිලිහුණු වදන් එක හෙලාම පිළිගැනීමට ඔහු සූදානම් නොවූවේය.

විජේදාස මැරුණනේ......

වෙඩි වැදිල මැරුණා.....෿ යි සුමනදාස වෙව්ලන කටහඩකින් හෙමිහිට කීවේය.

ඔව් මට වෙඩි වැදුනා.....

මේ.... මෙතනට....

මෙන්න බලන්න......෿ යි කියමින් පුංචි සන්දනම් ඔහු හැඳසිටි කමිසය ඉහළට ඔසවා තම ළය පෙදෙස පෙන්නුවේය. දරුවා විසින් ඉහළට ඔසවන ලද කමිසය අතරින් ඔහුගේ ළය පෙදෙස මතුව පෙනුනේය. ඒ දෙස බැලූ සුමනදාසට ඔහුගේ පපුවේ වම්පැත්තේ තරමක් ලොකු උපන් ලපයක් තිබෙන බව පෙනුණේය. දරුවාගේ මුහුණ දෙස බැලූ සුමනාවතීට තම ආදරණීය ලොකු පුතාගේ දෑස මේ පුංචි දරුවාගේ මුහුණෙහි දුටුවාය. තම දෙනෙතට ගැටුණු එම දෑස නිසා කාලයේ වැලි තලාවේ වැලලී යමින් තිබුණු එම දරු සෙනෙහස දෝරගලා එමින් තිබුණේය. හදවතේ පතුලේ කොනක තැන්පත්වෙලා තිබුණු තම වීර පුතණුවන් නැවතත් තමන් සොයාගෙන ඇවිදින්ය. වෙනදා මේ පුතු තමන් බලන්නට නිවාඩුවකට නිවෙසට ආවේ මේ අයුරින් නොවේ. සිවිදෙනෙක්ගේ කරමතින් පෙට්ටියක්තුළ සැතපී නිවසට පැමිණ පිටවීගිය ලොකු පුතා කුඩා දරුවෙක්ගේ වේශයෙන් ආපසු තමන් සොයා පැමිණ සිටින්නේය.

අනේ මගේ ලොකු පුතා මට කොච්චර ආදරෙන්ද ඉඳල තියෙන්නේ.....

දෙයියනේ මාව හොයාගෙන ඇවිල්ලා.....

මගේ ලොකුපුතා ආයෙත් අපිව හොයාගෙන ඇවිල්ලා......෿ යි සුමනාවතීගේ ඉකිබිඳුම විලාපයක් බවට හැරුණාය.

ඔව් මගේ අම්මේ මම ඔයාලව හොයාගෙන ආවා.....

මගේ තාත්තේ මම ඔයාලව හොයාගෙන ආවා......෿ යි පුංචි සන්දනම් සුමනාවතියට නැවතත් තුරුළුවෙමින් කීවේය. දරුවා තුරුළු කරගෙනම සුමනාවතී හඩාවැටුනාය. තම මියගිය දරුවා වෙනුවෙන් ඔහු සිහිවීමෙන් සුමනාවතී හඩන්නීය. එම මිදුලෙහි අනෙක් කෙළවරේ සිට රාමේශ්වරීද හඩන්නීය. ඇය හඩා වැටෙන්නී ජීවත්ව හිඳින තම දරුවා වෙනුවෙන්ය. තම බඩවැල කඩාගෙන ලෝකය දුටු තමන්ගේ එකම දරුවා තම දෑස් ඉදිරිපිටම විජාතික කාන්තාවකට අම්මේ යැයි කියමින් තුරුළුව සිටින්නේය. මේ පුංචි දරුවාගේ ලෝකයේ තමන් නාඳුනන එකියක වී සිටින්නේය. මේ දරුවා මෙතරම් හෝ උස් මහත්කළේ මේ දෑතින්ය. මව් පියන් හමුවේ දෙමාපියන්ගේ ආදරය සෙනෙහස ලැබූ ඇය සින්නයියාගේ ආදරණීයම වූ සෙනෙහසින් දයාබර බිරිඳක වශයෙන් උණුසුම ලැබූවාය. සතර බඹවිහරණයෙන් යුතු උතුම් වූ මව් පදවියට තමා පත් කරමින් මාතෘ සෙනෙහස කෙබඳුදැයි තම හදවතට පෙන්වා දුන්නේ මේ කුළුඳුල් දරුවාය. ඔහුගේ කැතකුණු කොතරම් මේ දෑතින් ඉවත් කරන්නට ඇත්ද? ඔහුට ඒ කිසිවක් මතක නැත්තේය. තමා ආහාර ගනිමින් සිටිනවිට පවා දරුවාගේ කැතකුණු ඉවත්කළ ආකාරය ඇය මෙනෙහිකළාය. එවන් අවස්ථාවලදී තම දරුවාගේ කැතකුණු පිළිකුල් කිරීමක් මවකතුළ නැත්තේය. සමහර අවස්ථාවලදී තමන් ගන්නා ආහාර සමඟ දරුවාගේ කැත කුණු මිශ්‍රවන අවස්ථාද ඇත්තේය. දරුවා කෙරෙහි ඇති අපරිමිත මව් සෙනෙහස නිසා එවන් අවස්ථා පිළිබඳ මවක සිතන්නේ නැත. රාමේශ්වරීටද පුංචි සන්දනම් හා ගෙවුණු වසර කිහිපයේ එවන් අත්විඳීම් අපමණ තිබුණාය. ඒවා මෙනෙහි කරමින් වෙනත් ගැහැණිකය තුරුල්ලේ හිඳින තම දරුවා දිහා බල බලා ඒ දුක දරුගත නොහැකිව රාමේශ්වරී හඩාවැටුනාය.

ර්‍ණමේ ආපු කට්ටියට ගෙට කතා කරන්නෙ නැද්ද?......

බොහෝම දුරක ඉඳලවගේ ඇවිත් තියෙන්නෙ......෿ යි සුමනදාස සුමනාවතීගේ උරහිසට තට්ටුකරමින් කීවේය. ඒ සමඟ සුමනාවතීද පියවි ලොවට පිවිසියාය.

හානේ ඇත්තමයි......

අනේ කට්ටියම එළියෙ....

යං....යං...... ගේ ඇතුළට යමු.....

පුතේ යමු ගෙට....

මහත්තයෝ එන්න ගෙට.....

නෝනා එන්න ගෙට එන්න.....෿ යි කියමින් සුමනාවතී පැමිණ සිටි සියළු දෙනාම තම නිවසතුළට කැඳෙව්වාය. සුමනදාසලාගේ මිදුලේ සිදුවුනු මේ අපූරු සිදුවීම දෙස අසල්වැසියෝද බලා සිටියහ. සමහරෙක් සුමනදාසලාගේ මිදුලට පැමිණ මේ අපූරු සිදුවීම දෙස බලා සිටියේය. සුමනදාස ගෙතුළට පැමිණි අමුත්තන් සාලයේ අසුන් ගැන්වීය.

මගේ පොටෝ ඇල්බම් එක බලන්න ඕනි.....

මම අන්තිම නිවාඩුවට ආපු වෙලාවේ සුද්දකරන්න කියල දීල ගිය පොටෝ ටික මට බලන්න බැරිඋනානේ අම්මේ කොහෙද ඒ ඇල්බම් එක මගේ කාමරයේද තියෙන්නේ....෿ යි අසමින් පුංචි සන්දනම් නිවසේ ඇතුල් කාමරයකට පිවිසියේ බලා සිටි සියල්ලන්ම විශ්මයට පත් කරවමින්ය. අනෙක් අය කෙසේ වෙතත් සුමනදාසටත් සුමනාවතීටත් මේ තමන්ගේ දරුවාම බව තහවුරු වෙමින් තිබුණේය. පුංචි දරුවා පියවර මැන්නේ විජේදාස ජීවතුන් අතර සිටියදී පරිහරණය කරන ලද කාමරයටය. ඒ පසු පස අවට සිටි කිහිප දෙනෙක්ද ගමන්කලේය.

මගේ කාමරය හුඟක් වෙනස්වෙලානේ ....

මගේ ඇඳ තිබුණෙ මෙන්න මේ බිත්තය අයිනෙ.....

මං ලියන මේසය තියාගෙන තිබුණෙ මේ ජනේලය ළඟින්....

අල්මාරිය නම් මෙතනම තමයි.....෿ පැවසූ දරුවා ලියන මේසය මත තිබූ තරමක් විශාල උඩු කය ඡායා රූපය දෙස බලා සිටියේය. හමුදා නිල ඇඳුමෙන් සැරසී තේජවන්ත ලෙස සිටි අවස්ථාවක ගන්නා ලද එම ඡායා රූපයට සුදු කඩදාසියෙන් නිමවන ලද සමන් පිච්ච මල් මාලයක් පළඳවා තිබුණේය.

අම්මේ මේ වගේ මගේ සම්පූර්ණ පොටෝ එකක් ලොකු කරල රාමු කරන්න දුන්නනෙ.....

ඒක ගෙනාවෙ නැද්ද?.....෿ යි ඇසුවේය.

නෑ....දරුවෝ කාටද දුන්නෙ....

අපි එහෙම එකක් දන්නෙ නෑනේ.....෿ යි සුමනාවතී විසල් කර ගත් දෙනෙතින් යුතුව කීවාය.

මම අන්තිමට කිවාඩු ආපු දවස්වල දුන්නේ.....

ඊළඟ නිවාඩුවට ආපුවහම ගන්න හිතාගෙන....

මට වෙඩි වැදුනනේ....

ඒ පොටෝ එක රාමු කරන්න දුන්න එකේ බිල ඔය අල්මාරියේ තමයි මම තිබ්බේ......

ඔය දෙවෙනි තට්ටුවේ යට කාඩ්බෝඩ් කොලේ යටින් බලන්න......෿ යි සන්දනම් පැවසුවේය. ඒ අනුව එතැන සිටි කෙනෙක් අල්මාරිය හැර දෙවෙනි තට්ටුවේ වූ කාඩ් බෝඩ් කඩදාසිය ඔසවා එහි යට බැලුවේය. දරුවාගේ කීම සැබෑවක්ය. මීට වසර හතරකට ඉහතදී නගරයේ ඡායාරූප ශාලාවකින් ලබාගත් බිල්පතක් එහි තිබුණේය. කාලයත් සමඟ එම බිල දුර්වර්ණවී තිබුණද එහි තිබූ සටහන් ඉතා පැහැදිලිව තිබුණේය.

ඔව් මේ තියෙන්නෙ බිල....

මේක මීට අවුරුදු හතරකට විතර ඉස්සෙල්ලා ගත්ත එකක්.....෿ යි කාමරයේ තිබූ අල්මාරිය ඇර දෙවන තට්ටුවේ කඩදාසිය යට ලෑල්ලටම ඇලුණු එම බිල්පත පරීක්ෂාකළ පුද්ගලයා කීවේය.

අනේ එහෙම එකක් අපි දැනගෙන හිටියෙ නෑ...

ඔය පොටෝ එක තාම ඒ කඩේ ඇති එහෙනං...෿ යි සුමනදාස එම බිල්පත දෙස බලමින් කීවේය.

ඔව්.. ඔය පොටෝ එක තාමත් ඉස්ටුඩියෝ එකේ ඇති .....

මම ඔක්කොම සල්ලිත් දීලයි එදා ගෙදර ආවේ...෿ යි ඒ අසා සිටි දරුවා කීවේය. මඩකලපුවට නුදුරු ද්‍රවිඩ ගම්මානයක ද්‍රවිඩ දරුවෙක්ව ඉපිද වසර කිහිපයකට පසුව පෙර භවයේ මතකය ඔස්සේ තම සිංහල මව - පියා සොයාගෙන සිංහල ගම්මානයකට පැමිණ සිටින මේ පුංචි ද්‍රවිඩ දරුවා මේ නිවසේ පදිංචිව සිට රුදුරු ත්‍රස්තවාදයෙන් රට ජාතිය බේරාගැනීමේ උදාරතර චේතනාවෙන් යුධ පිටියට ගොස් සිටියදී ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයකට ලක්ව මව් බිම වෙනුවෙන් දිවි පිදූ රණ විරු විජේදාස බව එහි රැස්ව සිටි සියල්ලන්ටම පැහැදිලිවූහ. දරුවාගේ හැසිරීම ක්‍රියාව මේ නිවස ඔහුට ඉතා හොඳින් හුරු පුරුදු තැනක් බව පෙන්නුම්කලේය.

මේ අයට කෑම ටිකක් පිළියෙල කලානං හොඳයිනේ.....

මහන්සිත් ඇතිනේ....෿ යි සුමනදාස සුමනාවතී අමතා කීවේය.

ඔව් මම මේ තේ වතුර ටිකක් වත්කළා....

බතක් උයන්න කියලා මැගී අක්කට කියලයි ආවේ.....෿ යි ඇය සුමනදාස අමතා කීවාය.

අනේ මේ අයට තේ වතුර ටිකක්වත් දෙන්න පරක්කුඋනා.....

එන්න තේ වතුර ටිකක් බීල ඉම්මු.....

එන්න..... එන්න..... මෙහෙට එන්න....෿ යි කියමින් සුමනාවතී අමුත්තන් සියළුදෙනාම කෑම කාමරයට කැඳවාගෙන ගියාය.

මේ වන විට සුමනාවතීද මියගිය තම පුතු වන විජේදාසගේ පැමිණීම පිළිබඳ සතුටුවුවද එහි දුක්බර පැතිකඩ දෙසද සිතමින් සිටියාය. කපුමහතා පුංචි සන්දනම් පිළිබඳවත් රාමේශ්වරී හා සින්නයියා පිළිබඳවත් විස්තර සුමනදාස හා සුමනාවතී සමඟ පැවසුවේය. ඒ පුංචි දරුවාට නොදැනෙන්නටය. ඔහුට නොඇසෙන්නටය. සුමනදාසලාගේ ගෙමිදුලේ සිදුවූ මේ සිදුවීම ගම පුරා මහත් උණුසුම් අයුරින් පැතිර ගියේය. විහාරස්ථානයේ නායක හාමුදුරුවන්ටද මේ පුවත සැලවුණේය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී සද්ධර්මයතුළ පුනරුත්පත්තිය පිළිබඳව සඳහන්ව තිබුණත් තමන් වහන්සේ කොතෙකුත් අවස්ථාවල දහම් දෙසන අවස්ථාවලදී ඒ පිළිබඳ දේශනාකර තිබුණත් එවන් පුනරුත්පත්තියක් පිළිබඳ කියන දරුවෙක් පිළිබඳ දැනගෙන නොසිටියේය. තමන් වහන්සේගේ විහාරස්ථානයට දානය ගෙන එන දායක මහතෙක්ගේ දරුවෙක් මියපරලොව යෑමෙන් පසු නැවත මිනිසත් ආත්මයක උත්පත්තිය ලබා පෙර භවයේ දෙමාපියන් වන සුමනදාස හා සුමනාවතී සොයාගෙන පැමිණ ඇත්තේය. මෙම පුවත මුලින්ම කණ වැකුණු මොහොතේ එය මුසාවක් යැයි සිතුවද ගමේ විශ්වාස වන්තම කිහිප දෙනෙකුත් එම කතාවම පැවසූ බැවින් මෙය සත්‍යමදැයි පරීක්ෂාකිරීමට නායක හාමුදුරුවන්ට සිත්වූවේය.

මේ සුමනදාසලගේ ගෙදරට ගිහින් ඇත්ත නැත්ත බලලම එන්න ඕනි.....෿ යි සිතූ නායක හාමුදුරුවෝ විහාරස්ථානයේ ආවතේවකම් කරමින් සිටින ඇබිත්තයාද සමගින් සුමනදාසලාගේ නිවසට වැඩමකළේය.

න්න නායක හාමුදුරුවොත් වඩිනවා.....

ඉක්මණට සුදු රෙද්දක් එළලා ආසනයක් පනවන්න.....෿ යි සුමනාවතීට පැවසූ සුමනදාස නායක හාමුදුරුවන් වඩින පෙරමඟට ගමන්කොට උන් වහන්සේට නමස්කාර කොට පිළිගත්තේය. ඉන් පසු නායක හාමුදුරුවන්ව තම නිවෙස ඇතුළට වැඩමවා සුමනාවතී විසින් සුදු රෙදිකඩක් එලා පනවා තිබූ ආසනයේ අසුන්ගැන්වූවේය.

අවසරයි....

අපේ නායක හාමුදුරුවනේ.....෿ යි පැවසූ සුමනදාසත් සුමනාවතීත් නායක හාමුදුරුවන්ගේ දෙපා වැන්දෝය. ඔවුන් අනුගමනයකළ අනෙක් පිරිසද නායක හාමුදුරුවන්ට නමස්කාරකළෝය. නමුත් සින්නයියත් රාමේශ්වරීත් මෙවන් කසාවත් දරන්නෙක් තම ජීවිත කාලයතුළම දැක නොතිබුණේය. ඒ නිසා ඔවුන් නායක හාමුදුරුවන් දෙස නෙත් අයා බලා සිටියේය.

ගතෙහි රැඳි දහදිය අතෙහිවූ වටාපතින් පවන් සලමින් නිවාගත් නායක හාමුදුරුවෝ අවට සිටි පිරිස දෙස විපරමින් බැලූහ. ඉන් පසු සුමනදාස දෙස බැලූ නායක හාමුදුරුවෝ සුමනදාසව ඇමතූහ.

ඉතිං දායක මහත්තයෝ මොකක්ද මේ උනැයි කියන අළුත් සිදුවීම.....෿ යි නායක හාමුදුරුවෝ උගුරේ රැල් බුරුල්හැර විමසුවේය.

අනේ නායක හාමුදුරුවනේ අපේ හමුදාවේ ඉඳල මැරිච්චි ලොකු පුතා මේ ආත්මෙත් මනුස්සලෝකේ ඉපදිලා..... ආපසු අපිව හොයාගෙන ඇවිල්ල.....෿ යි සුමනදාස දෑඟිලි බඳිමින් නායක හාමුදුරුවන් වෙතට පහත්වෙමින් පැවසුවේය.

කෝ.... දැන් ඒ ළමයා.....෿ යි නායක හාමුදුරුවෝ සුමනදාසගෙන් ඇසුවේය.

එයාගේ කාමරයට වෙලා පොටෝ ඇල්බම්එක එහෙම බල බලා හිටියා.....

මං කතා කරන්නම්.....

මං කතා කරන්නම් හාමුදුරුවනේ.....෿ යි කියූ සුමනදාස ගෙතුළට ගියේය. ටික වේලාවකින් ඔහු පුංචි සන්දනම්වද කැඳවාගෙන නායක හාමුදුරුවන් ඉදිරියට පැමිණියේය. සුමනදාස සමඟ තමා ඉදිරියට පැමිණෙන පුංචි දරුවා දෙස නායක හාමුදුරුවෝ ඉතා හොඳින් බලා සිටයහ. ශරීර වර්ණය කළුය. කොණ්ඩය තරමක් වැවී ඇතිය. වයස අවුරුදු හතරක් පමණ පෙනෙයි. පෘෂ්ටිමත්ය. දෙනෙත දීප්තිමත්ය. බැලූ බැල්මට බාහිර රෝග ලක්ෂණයක් පෙනෙන්නට නැතිය. නිරෝගී බවට සිතිය හැකිය. බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් තුළ පුනරුත්පත්තිය පිළිබඳව සඳහන්වේ. භවයෙන් භවය සංසාරය පුරාවට ඉපැදෙමින් මැරෙමින් ගෙවී යන ජීවිත ගමනේ අතීත භවය පිළිබඳ මතකය සෑම දෙනාටම නැත්තේය. බණ භාවනාවන් ඔස්සේ සිත දියුණු කරන ලද උතුමන්ට පමණක් එම ඥාණය ලබාගත හැකිය. බොහෝ කලාතුරෙකින් ළමා මනසකට එවන්වූ අතීත භවයේ ඉස්මරණ ශක්තිය මතුවන්නේය. මෙම කුඩා දරුවාටද වත්මන් භවයේ මතකය යටපත්වී අතීත මතකය ඉස්මතුවී ඇත්තේය. සමහරවිට තවත් ටික කාලයක් ගතවන විට පෙර භවයේ මතකය අමතකවීමටද හැකිය. එසේ නොවීමටද හැකිය.

නායක හාමුදුරුවනේ....෿ යි පැවසූ පුංචි සන්දනම් තමා දෙස බලාගෙන කල්පනා ලෝකයක සැරිසරමින් සිටි නායක හාමුදුරුවන් ඉදිරියේ දෙදණ නවා වැඳවැටුනේය. රාමේශ්වරී හෝ සින්නයියා හෝ නොකරන ලද මේ ක්‍රියාව ඔවුන්ගේ දරුවා වන සන්දනම් විසින් සිදු කිරීමත් ඔහුගේ පෙර භවයේ මතකයට තවත් හොඳ නිදසුනක්වූවේය.

අපේ හාමුදුරුවනේ.....

මම නිවාඩු ඉවරවෙලා යන්න කලින් දවසෙත් පංසලට ඇවිත් බෝධිපූජාවක් තිබ්බනෙ....

එදා දැක්කට පස්සෙ නායක හාමුදුරුවෝ කොච්චර වෙනස්වෙලාද? ......෿ යි පැවසුවේය. මේ දරුවා පවසන්නේ මීට වසර හතරකට පමණ පෙර සිදුවූ සිදුවීම්ය. මේ දරුවාට ඒ සිදුවීම් හොඳින් මතකය. එදා මෙදාතුර තම ජීවිතයේ මේ ගමේ සිදුවූ සිදුවීම් සමඟ දරුවා පවසන ලද සිදුවීම් එකවර මතකයට නගා ගැනීමට නායක හාමුදුරුවන්ට අපහසුවූවේය. රණ විරුවෙක්ගේ අවමඟුල් කටයුතු සඳහා මෙම නිවසට වැඩමකළ බව නම් නායක හාමුදුරුවන්ට සිහියට නඟාගැනීමට හැකිවූවේය. නායක හාමුදුරුවෝ බුද්ධියෙන් මුහුකුරාගිය උත්තමයෙක්ය. මේ දරුවාගේ අනාගතය පිළිබඳ ගැටළුවක් මතුවිය හැකි බව නායක හාමුදුරුවන්ට පෙනී ගියේය. දරුවාගේ පෙර භවයේ දෙමව්පියන් සහ වර්තමාන භවයේ දෙමව්පියන් සියළු දෙනාම මෙහි සිටින්නේය. සුමනදාස සහ සුමනාවතී මේ දරුවාගේ පෙර භවයේ දෙමව්පියන්ය. මේ දරුවා ඔවුන් දෙදෙනාගේ දරුවා නොවන්නේය. නමුත් දරුවාගේ සිත තවම රැඳී තිබෙන්නේ පෙර භවයතුළය. සුමනදාස යුවළට දරුවා පිළිබඳ වියෝ දුක දරා ගැනීමට හැකිය. ඔවුන් තුළ දුක නැත්තේම නොවේ. වසර ගණනකට පසු යට ගියාවූ වියෝ දුකක් මේ හදවත් තුළ මතුවී ඇත්තේය. එය තවත් මොහොතකින් යටපත්වී යනු ඇත. රාමේශ්වරී නම් වූ මේ දමිළ මාතාවගේ හදවතේ ඇත්තේ දරාගැනීමට නොහැකි වියෝ දුකකි. ඇයගේ රත්පැහැගැන්වී ඉදිමී ඇති දෑස නායක හාමුදුරුවන්ට ඉදුණු ලොවි ගෙඩි සිහියට නැංවීය. ඇගේ භාෂාවත් නායක හාමුදුරුවන්ගේ භාෂාවත් දෙකක්වුවද සංවේදී හදවත් වචනයෙන් නොපවසන දේවල් වටහා ගන්නේය. දරුවා පෙර භවයේ දෙමාපියන්ට කැමතිවී මෙහි නතරවුවහොත් රාමේශ්වරීට එය දරාගත නොහැකි වන්නීය. ඒ නිසා කළ යුතු හොඳම දෙය දරුවාගේ අතීත මතකය අමතක කර වර්තමානයකරා ඔහුගේ මතකය ගෙන ඒමය. දරුවා සමඟ තවත් වචන කිහිපයක් කතා කර ඔහුට සෙත් පැතූ නායක හාමුදුරුවෝ ඔහු කරමින් සිටි වැඩය සඳහා නැවත කාමරයට පිටත්කර හැරියේය. ඉන් පසු සින්නයියා සමඟ පැමිණි කපු මහතා සමඟ ආගිය තොරතුරු කතා කළේය. ඒ අතර සන්දනම් පිළිබඳව සහ ඔහුගේ වත්මන් දෙමාපියන් පිළිබඳව තව තවත් තොරතුරු දැන ගත්තේය. ඒ අතරතුර සුමනාවතී විසින් නායක හාමුදුරුවන්ට ගිලන්පස පිළිගන්වන ලද්දීය. ගිලන්පස වැළඳූ නායක හාමුදුරුවෝ හිස් බඳුන සුමනදාස අතට දුන්නේය. මෙතෙක් වේලා තමන් වහන්සේගේ නිරීක්ෂණයන් තුළින් අවබෝධ කරගත් කරුණු මේ පිරිසට පහදා දිය යුතුයැයි උන් වහන්සේ කල්පනා කළේය. ඉන් පසු පිරිස අමතා ධර්මානුකූල විවිරණයක් සිදු කිරීමට සැරසුණේය.

පිංවතුන් හැම දෙනාම මේ වෙලාවේ මේ සුමනදාස උපාසක මහත්තයාගේ නිවසට රැස්වෙලා ඉන්නේ අපි ජීවිතයේ සමහර අවස්තාවලදී ඉගෙනගෙන තිබෙන, නැතිනම් අසා තිබෙන පෙර භවයේ මතකයක් පිළිබඳ කතා කරන දරුවෙක්ව තමන්ගේම දෑසින් දැක බලාගන්නයි. අපේ විහාරස්ථානයේ ප්‍රධාන දායක මහත්මයෙක් වන මේ සුමනදාස මහත්මයාගේ ලොකු දරුවා තමන්ගේ අධ්‍යාපන කටයුතු ඉවරකරලා ඊට පස්සේ රට ජාතිය ආගම රුදුරු ත්‍රස්තවාදීන්ගෙන් බේරාගැනීමේ උදාර චේතනාවෙන් යුද්ධ හමුදාවට බැඳුනා. ඒක ඉතාම උතුම් ක්‍රියාවක් උතුරුකරේ සතුරන් සමඟ යුධවදිද්දී මේ තරුණයා සතුරු වෙඩි ප්‍රහාරයකට ලක්වෙලා තරුණ වියේදීම මියයන්නට යෙදුනා. මේක තමයි සංසාරේහැටි. ඒ දරුවා ගෙනා ආයුෂ කෙළවරවෙලා රට ජාතියට සේවය කරලා ඒ දරුවා මියගිය පාඩුව මේ සුමනදාස පවුලට වගේම අපි කාටහටත් දැනුනා. මෙහි සිටින අපි හැමෝම කවදාහරි දවසක මිය යනව. අපේ තිලෝගුරු බුදු රජාණන් වහන්සේ අපිට උගන්වල තියෙන්නේ මේ සියල්ලම අනිත්‍ය බවයි. මේ පිංවතුන් හැම දෙනාම ඒක දන්නව......෿

මේ කහපාට රෙද්දක් පෙරවගෙන ඉන්නකෙනා මොනවද කියන්නෙ......

එයා කියන ඒව අපිට තේරෙන්නෙ නෑනේ......

රාමට තේරෙන්නෙත් නැතුව ඇති.....

ආ.... අපේ කපු මහත්තයට තේරෙනවනේ.....ඔව්.....ඔව්

අර එයා කියන කියන දේට ඔලුවත් හොල්ලන්නෙ.....

එයාගෙන් අහන්න ඕනි මෙයා මොනවද කිව්වෙ කියලා.....

මෙයා යනකම් ඉඳල අහන්න ඕනි....... නැත්නම් හොඳනෑ....෿ යි සින්නයියා පසෙකටවී කල්පනා කරන්නටවූවේය.

මගෙ දරුව මට නැතිවෙයිද දන්නෙ නෑ.....

අනේ ෂාමි ඒමනං වෙන්න එපා......

අර සාදු කියන කිසිම දෙයක් මට තේරෙන්නෙ නැති හිංද මොකුත් හිතාගන්න බෑනේ......

මගේ දරුව මට සනීපකරගන්න ලැබුණොත් .....෿ යි සිතමින් රාමේශ්වරීද සින්නයියා මෙන් වට පිට බලමින් සිටියාය.

පිංවතුනි මේ නිවසේ සිටි දරුව මීට වසර ගණනකට පෙර මිය ගියා. මිය ගිය ඒ දරුවා වෙනුවෙන් අපි හැම වෙලාවෙම අපිට පුළුවන් ආකාරයට පින් දහම් කරල පිං පෙත් අනුමෝදන්කළා. අපිට සංතෝෂ වෙන්න පුළුවං. මේ නිවසේ සිටි ඒ දරුව නැවත මනුෂ්‍ය ආත්මභාවයක් ලබල තියනව. ඒත් ඒ ආත්මෙ මේ ගෙදර දරුව උනාට මේ ආත්මේ මේ දරුවගේ දෙමව්පියෝ වෙන දෙන්නෙක්. මේ දරුව ඒ දෙමව්පියෝ කැමති ආකාරයට හැදෙන්න ඕනි. අපි මේ දරුව ඒ ඇත්තන්ට ලබා දෙන්න කටයුතු කරනවනම් මං හිතන්නෙ ඒක ලොකු පිනක්. මොකද අම්මෙකුට දරුවෙක් නැතිවුණොත් ඒක දරා ගන්න හරිම අමාරුයි. අර අම්මගෙ මූණ දැක්කම ඒක හොඳට වැටහෙනව.....෿ යි නායක හාමුදුරුවෝ රාමේශ්වරීව දක්වමින් පැවසූහ.

ඉතින් අපි මොකද කරන්නෙ නායක හාමුදුරුවනේ.....෿ යි සුමනදාස ඇසුවේය.

මට පේන විදිහට දායක මහත්තයෝ.....

මේ දරුවගේ මතකය පෙර භවයට ගිහින් තියෙන්නෙ...

ඉතින් අපිට පුළුවන්නම් මෙයාගෙ මතකය මේ භවයට ගෙනෙන්න...

ඉන්න මං අර කපු මහත්තයටත් විස්තරේ කියල දෙන්න....෿ යි පැවසූ නායක හාමුදුරුවෝ තමන් වහන්සේ වටහාගත් කරුණු කපුමහතා සමඟද සාකච්ඡා කළේය. කපුමහතාද තමන් නොදන්නා දේවල් ද්‍රවිඩ බසින් සින්නයියාගෙන් හා රාමේශ්වරීගෙන් විමසා නැවත සිංහල බසින් නායක හාමුදුරුවන්ට පැවසුවේය.

මම දන්න කියන මහත්තයෙක් ඉන්නව මෝහන විද්‍යාව මගින් මතකය වෙනස්කරන....

මේ අය කැමතිනම්....

මට පුළුවන් ඒ මහත්තයට කියල මේ දරුවගෙ මතකය වෙනස් කරන්න.....෿ යි නායක හාමුදුරුවෝ සින්නයියා දෙසත් රාමේශ්වරී දෙසත් බලමින් කපු මහත්මයාගෙන් විමසුවේය. නායක හාමුදුරුවෝ පැවසූදෙය කපු මහතා විසින් ද්‍රවිඩ භාෂාවෙන් සින්නයියටත් රාමේශ්වරීටත් තේරුම් කරදෙන ලදී. නායක හාමුදුරුවන්ගේ අදහසට එකඟ බව ඔවුන්ගේ ඉරියව් වලින් ප්‍රකාශවූවේය. රාමේශ්වරීගේ දෙකොපුලෙහි වූ කඳුළු වියැලී ගියේය. ඇගේ මුහුණ වර්ණවත් කරමින් සිනහ මලක් මුහුණ පුරා විකසිතවූවාය.

එදා නායක හාමුදුරුවන් සමඟ සියල්ලෝම විහාරස්ථානයට ගියහ. නායක හාමුදුරුවන්ගේ සමීප හිතවතෙක් වූ මහත්මයෙක් සුමනදාස, සින්නයියා ප්‍රමුබ පිරිස ඉදිරියේ පුංචි සන්දනම්ව මෝහනයට ලක් කරන ලදී. පියවරෙන් පියවර ඉතා සංයමයෙන් දරුවාව මෝහනයකළ ඔහු දරුවාගේ මතකය වර්තමානයට ගෙනාවේය. අවසානයේ දරුවා රාමේශ්වරීව හඳුනාගත්තේය. සින්නයියාවද හඳුනාගත්තේය.

අම්මා....෿ යි පැවසූ කුඩා සන්දනම් රාමේශ්වරීගේ කරේ එල්ලුනේය. දමිළ භාෂාවෙන් තතන තතනා වදන් මාලාවක් තෙපළුවේය. අපමණ දරු සෙනෙහසින් ළය මඩල පිරී ඉතිරී යද්දී ඇය දරුවා තම ළැමට තුරුළුකර ගත්තාය. එදා රාත්‍රිය සුමනදාසලාගේ නිවසේ ගතකළ පිරිස ආපසු තම ගම් බිම්කරා පැමිණියේ නව මිතුරු දමක්ද ගොඩනගා ගනිමින්ය. ආගන්තුක ෂත්කාරය ඉතා හොඳින් මේ සිංහල ගැමියන්තුළ ඇති බව ඔවුන් අවබෝධ කර ගත්තේය.

අම්මා මං තේති බීල ඉවරයි...

අම්මා....අම්මා මෙන්න කෝප්පේ ආ....

ගන්නකෝ.....෿ යි සන්දනම්ගේ හඩින් රාමේශ්වරී නැවත පියවිලොවට පිවිසියාය. ඇය තම අතෙහිවූ කෝප්පයේ ඉතිරිව තිබූ නිවී ගිය තේ වතුර උගුරු කිහිපයද ගිල දැම්මාය. ඉන් පසු දරුවා අතවූ කෝප්පයද රැගෙන නැගී සිටියාය. කෝප්ප දෙකට වතුර වත්කළ ඇය එය හොඳින් සෝදා රාක්කයෙහි මුණින් අතට තැබුවාය. සන්දනම්ගේ හිස අතගා සෙනෙහස පෑ ඇය ඔහුට නිදහසේ සෙල්ලම්කිරීමට ඉඩ හැර ආහාර පිළියෙල කිරීමෙහි කටයුතුවල නිරතවූවාය.